راهنمای بازدید از دژ گل خندان

مسیر دسترسی به دژ گل خندان

به بومهن که رسیدید، بعد از عبور از پل رودخانه، یک پل عابر پیاده وجود دارد. تابلویی که روی پل عابر پیاده نصب شده است، سیاه­ بند را در سمت راست نشان می­دهد. مسجد صاحب­الزمان (عج) نیز در سمت راست نشانه­ ی مناسبی است. دقیقاً جلوی مسجد ایستگاه تاکسی سیاه­ بند و گل خندان وجود دارد که می­توانید به­ راحتی خود را به گل خندان برسانید. از یکی از کوچه­ های قبل یا بعد از مسجد که وارد شوید، بعد از چند پیچ به روستای گل خندان جدید می­رسید.

مسیر پیچ­ ها با فلش مشخص شده است. مسیر آسفالت است، ولی در برخی جاها چند متری خاکی است و مسیر مناسبی ندارد. مسیر از زیر پل بزرگ­راه تهران – فیروز کوه رد می­شود. بعد از این پل، تابلوی گل خندان جدید را که دیدید، مسیر را ادامه دهید تا به یک سرازیری برسید. خوب که نگاه کنید در سمت راست شما، در مجاورت جاده، سنگ­ چینی وجود دارد که در در بالای آن واقع است. اگر وسیله­ ی شخصی ندارید و تاکسی­ های گل­ خندان در ایستگاه نبودند، نگران نباشید، زیرا پیاده­ روی دژ گل خندان تا دو راهی بومهن، حدود ۴۵ دقیقه زمان می­برد.

برای رسیدن به بومهن، بهترین راه استفاده از تاکسی یا مینی بوس ­های مستقر در سه ­راه تهران پارس و یا تاکسی­ های مستقر در چهارراه مینی­سیتی می­باشد.

فاصله دژ گل خندان تا آمل و تا تهران چقدر است ؟

• فاصله  تا آمل 131 کیلومتر

• فاصله  تا تهران 24 کیلومتر

• سطح برنامه: گل گشت، کوه پیمایی، پیاده روی

معرفی منطقه دژ گل خندان

شهر بومهن، هم به دلیل نزدیکی زیاد با تهران و هم از نظر قرار گرفتن در مسیر جاده­ ی هراز و فیروزکوه، قابلیت­ های نهفته­ ی زیادی در سرمایه گذاری­ های توریستی دارد. در حال حاضر پارک شادی این شهر که در ابتدای شهر و روبه­ روی مرکز خدمات آتش­نشانی قرار دارد، برای استراحت­ های کوتاه مدت و برپایی چادر مناسب است. منطقه­ ی گل­دره در دو کیلومتری شمال غربی این شهر و در دامنه­ ی تپه ­های سبز رنگ و منطقه­ ی وِسکاره در سه کیلومتری شمال شرقی، گزینه ­های خوبی برای کوه­پیمایی سبک هستند.

منطقه­ ی لواران و دِه بومهن هم در مجاورت رودخانه­ ی سیاه رود وجود دارند که راه دسترسی به آن­ها از داخل شهر بومهن است و در حقیقت بخشی از شهر به شمار می­آیند. شهر بومهن دو امام­زاده نیز دارد که امکانات نسبتاً مناسبی را برای پذیرایی از زائران فراهم آورده­ اند. امام­زاده سلطان مهر بومهن با سبک معماری زیبا و گنبد مترَّک می­تواند گزینه­ ی مناسبی برای گردشگری فرهنگی باشد. امام­زاده محمد بن مطهر نیز در قرن هفت هجری قمری ساخته شده است و با امکانات سرویس بهداشتی و محل استراحت، در اوقات گرم سال پذیرای زائران خواهد بود.

تپه و قبرستان اصلان، مربوط به دوره ­ی ساسانیان و دوران­ های تاریخی پس از اسلام بوده و در حاشیه­ ی شهر واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۵۴ با شماره­ی ثبت ۱۱۲۶، به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

از سمت راست دژ، خود را به جنوب آن برسانید. فضای مناسبی در زیر سایه­ ی درختان وجود دارد که به رودخانه ختم می­شود و می­توانید با حفظ حریم باغ­ها و درختان شخصی کشاورزان در آنجا استراحت نمایید. از انتهای رودخانه، در یک کوه پیمایی به طول تقریبی ۱۴ کیلومتر، می­توانید خود را به سد خاکی ماملو برسانید. نُه کیلومتر اول مسیر در جهت جنوب و مابقی آن بعد از تلاقی با دره ­ای که از انتهای آب­سرد شهر دماوند شروع می­شود، در بستر رودخانه به سمت غرب ادامه پیدا کند. آب رودخانه قابل شرب نیست و باید آب آشامیدنی به همراه داشته باشید.

روستاهای واصف جان و آب انجیرک نیز از توابع شهر جدید پردیس بوده و در فاصله ی دو کیلومتری شمال شرقی این شهر واقع شده ­اند کوچه­ باغ­های زیبای این روستا گزینه­ ی مناسبی برای پر نمودن اوقات فراغت، به ویژه برای اهالی شهرهای رودهن، بومهن و پردیس است. این روستا امکانات اقامتی چندانی ندارد و بیشتر برای برنامه ­های نیم ­روزه و نهایتاً یک­ روزه مناسب است.

دژ گل­ خندان کنار جاده­ ی اصلی و در یک سرازیری قرار دارد، بنابراین هنگام بازدید از این اثر باستانی، مراقب عبور و مرور وسایل نقلیه باشید.

آشنایی با دژ گل خندان

ظاهراً ساخت  دژ گل خندان به دوره­ ی سلجوقیان باز می­ گردد که در دوره ­­های ایلخانی، تیموری و اوایل صفوی نیز مورد استفاده قرار می­گرفته است. طبق تابلوی نصب شده توسط  سازمان میراث فرهنگی، نخستین بار در کتاب «تاریخ گیلان و دیلمستان» اثر سید ظهیرالدین مرعشی مربوط به سده ی نهم هـ. ق. به  دژ گل خندان اشاره شده است. طبق نقل این کتاب، ملک کاووس از حکام محلی دوره ­ی تیموری، پس از نافرمانی در برابر حکومت مرکزی به دژ گا خندان پناه برد.

هم­چنین در کتاب حبیب السیر سید غیاث الدین محمد خواند میر نیز چنین آمده است که شاه­ اسماعیل صفوی در پی سرکوبی امیر حسین کیای چلاوی به دژ گل خندان  آمد و پس از تسخیر، دژ گل خندان آن را تخریب نمود. پس از آن واقعه، دژ گل خندان هیچ­گاه اهمیت پیشین خود را باز نیافت. طی پژوهش های انجام شده در سال ۱۳۸۵ شواهدی به دست آمد که نشان می­دهد این دژ از سده ­ی دوم قمری تا ابتدای دوره صفوی مسکونی بوده است.

دیوار های دژ گل خندان از سنگ­های رودخانه ای با استفاده از ملات گِل ساخته شده است. حصار عظیم مستطیل شکل و برج­ های نگهبانی از بقایای ارزشمند معماری آن است که دور  تا دور دژ گل ­خندان را فرا گرفته است. در چهار گوشه­ ی این حصار، چهار برج توپُر به منظور دفاع و استحکام بیشتر ایجاد شده که البته در حال حاضر جز قسمتی از دیواره­ های جنوبی و غربی و مقداری از فضاهای داخلی، چیزی باقی نمانده است. راه­ های زیر زمینی و کانال­ های ارتباطی دژ با خارج، مورد شناسایی باستان­ شناسان قرار گرفته است. این اثر در سال ۱۳۷۹ به شماره ۲۸۸۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.