توسط : 1- جهت یابی به کمک ستارگان
جهت یابی به کمک دب اکبر ، ستاره قطبی و ذات الکرسی
در بالای قطب شمال در فضا ستاره ثابتی است به نام ستاره قطبی که اگر رو به آن بایستید ، رو به شمال خواهید بود برای پیدا کردن این ستاره میتوان از ستارگان دب اکبر و ذات الکرسی استفاده نمود ستارگان دب اکبر هفت ستاره می باشند که به شکل ملاقه قرار گرفته اند اگر دو ستاره آخر یعنی لبه ملاقه را در نظر بگیریم و به وسیله یک خط فرضی آنها را به هم وصل نموده و پنج برابر امتداد دهیم این خط به ستاره قطبی میرسد.
به وسیله مجموعه ستارگان ذات الکرسی نیز میتوان ستاره قطبی را پیدا کرد. این ستارگان به شکل W بوده که راس زاویه وسطی آن به سمت ستاره قطبی می باشد. این دو گروه ستارگان « دب اكبر و ذات الکرسی » نسبت به ستاره قطبی تقریبا مقابل یکدیگرند و اگر احتمالاً یکی از آنها معلوم نبود، دیگری حتماً دیده میشود.
جهت یابی به کمک خوشه پروین
دسته ای ستاره ، حدود ده تا پانزده عدد به شکل خوشه انگور، در یک جا مجتمع هستند که به آن مجموعه خوشه پروین می گویند . این ستارگان مانند خورشید از شرق به طرف غرب در حرکتند، ولی در همه حال دم آنها به طرف مشرق می باشد.
جهت یابی به کمک ستارگان بادبادکی
حدود هفت یا هشت ستاره در آسمان وجود دارد که به شکل بادبادک با علامت سوال میباشند. این ستارگان نیز از شرق به طرف غرب حرکت میکنند و در هر حال دنباله بادبادکی آنها به طرف جنوب است .
2- جهت یابی به کمک ماه
برای جهت یابی توسط ماه ابتدا باید بدانیم که در نیمه ی اول ماه هستیم یا نیمه ی دوم؛ روش تشخیص آن نیز به قرار زیر میباشد:
دو سر هلال ماه را با یک خط فرضی به هم متصل میکنیم و آن خط را آن قدر ادامه می دهیم تا به زمین برسد. اگر شکل به دست آمده از این کار p انگلیسی بود، در نیمه ی اول ماه هستیم و اگر شکل به دست آمده q انگلیسی بود در نیمه ی دوم ماه قرار داریم. حال اگر در نیمه ی اول بودیم طرف کوژ (برآمده) هلال جهت مغرب را نشان می دهد رگر در نیمه ی دوم ماه بودیم طرف قعر « تو رفتگی » هلال مغرب را نشان می دهد.
قطب نمای ماه
در یک شب مهتابی چوبی را داخل زمین فرو کنید. با سنگ نوک سایه را علامت بگذارید. ده دقیقه بعد با سنگی دیگر توک سایه جدید را علامت بگذارید. دو نقطه را به هم وصل کنید این خط مسیر شرق -غرب را نشان میدهد.
پیدا کردن جنوب توسط ماه :
خطی را بین دو تیزی هلال ماه رسم کنید و آن را تا زمین امتداد دهید . انتها یا امتداد این خط نقطه جنوب را در موقعیت شما نشان میدهد.
3- جهت یابی به کمک خورشید
همان طور که همگی میدانیم محل طلوع خورشید مشرق و محل غروب ان مغرب است . برای جهت یابی کافی است که بتوانیم یکی از جهات اصلی را پیدا کنیم ، آنگاه میتوانیم با استفاده از رابطه ی معروف زیر سایر جهات را بیابیم : اگر دست راست به طرف مشرق باشد؛ آنگاه دست چپ مغرب را نشان می دهد در این حالت روبرو شمال و پشت سر جنوب خواهد بود.
اگر دست راست بطرف مشرق باشد؛ آنگاه دست چپ مغرب را نشان میدهد در این حالت روبرو شمال و پشت سر جنوب خواهد بود .
این مطلب فقط در اول بهار و پائیز صحیح است ، یعنی در زمانهای دیگر ، محل طلوع و غروب خورشید نسبت به مشرق و مغرب مقداری انحراف دارد که البته به سادگی قابل تصحیح است. به عنوان مثال در اول تابستان و زمستان، محل طلوع و غروب خورشید ” حداقل ” حدود ۲۳/۵ « بیست و سه و نیم » درجه با محل دقیق شرق و غرب فاصله دارد که این خطا به هیچ وجه قابل چشم پوشی نیست .این راهبردها برای کمپرهایی که میخواهند در مسیر خود نماز بخوانند نیز مفید است آنها با این روشها میتوانند قبله را به خوبی پیدا کنند.
4- جهت یابی با استفاده از درختان
خم بودن تنه ی درختان جنگل به یک جهت جنوب را به ما نشان میدهد « سمت کوژ جنوب را نشان میدهد » این روش بسیار تقریبی است و به هیچ عنوان جنبه عمومی ندارد.
اگر مقطع درخت بریده شده ای را نگاه كنيد، تعدادی دوایر هم مرکز را مشاهده خواهید کرد .که هر یک از آنها نشان یکسال عمر درخت میباشد. درختی که به طور دائم آفتاب به تنهاش بتابد ، دایره های نشان دهنده عمر آن درخت در یک سمت به هم نزدیک تر شده و در سمت دیگر از هم دور خواهند بود. سمتی که دوایرش از هم دورتر هستند، سمت جنوب است « به علت تابش زیاد آفتاب و رشد بیشتر آن » و سمتی که دوایرش بهم نزدیک ترند، سمت شمال میباشد.
خزه زدن و یا پوسیده بودن یک طرف از اکثر درختان جنگل جهت شمال را به ما نشان می دهد « سمت خزه زده شمال است این روش بسیار تقریبی است و به هیچ عنوان جنبه عمومی ندارد»
جهت رویش بعضی از درختان به سمت جنوب است زیرا به خورشید رشد میکنند.
پوست بعضی درختان به سمت شمال تیره تر و خشن تر است.
حلقه های تنه درخت به سمت شمال ضخیم تر از قسمت جنوبیهستند .
زمین اطراف ریشه درختان به سمت جنوب سست تر و توخالی تر از قسمت جنوبی است پس زمین به سمت شمال سفت تر بوده و به خشکی زمین جنوبی نیست .
5- جهت یابی به کمک لانه مورچه ها
اگر قطب نما همراه نداشته باشید و هوا هم ابری باشد مورچه ها میتوانند جهت ها را به شما نشان دهند. مورچه ها خاک لانه خود را به سمت شرق میریزند تا هنگام روز به عنوان سایه بانی برایشان عمل کند . مورچه ها خاک را از لانه بیرون می ریزند تا ذخیره گاه خود را وسیع تر کنند و آن را سمت شرق میریزند تا هنگام روز راحت تر کار خود را انجام دهند. بدیهی است با شناختن شرق جهات دیگر را نیز به راحتی تشخیص میدهید.
6- جهت یابی به کمک سایه
چوبی را به طور عمودی در زمین فرو کنید و انتهای سایه چوب را علامت گذاری کنید. پس از چند دقیقه راس سایه دوم را نیز نشانه گذاری کنید. اگر از نقط
اول به نقطه دوم خطی بکشید و امتداد دهید به سمت شرق میرود . رو به خورشید جنوب است .
7- جهت یابی به وسیله ابرها
۱ – نقطه سایه را علامت گذاری کنید
۲ – نقطه جدید را علامت گذاری کنید و با یک خط آنها را به هم وصل کنید
۳- در حالت ایستاده پای چپ خود را در برابر نقطه اول و پای راست خود را در برابر نقطه دوم قرار دهید در این حالت روبروی شما جهت شمال خواهد بود
4- طریق سایه ابرها بعضی از عناصر خاص روی سطح زمین را منعکس میکنند. روی زمین ، ابرها آلودگی اندک شهرها را نشان می دهند. شهرهایی که زیر خط افق هستند از فاصله ۴۸ تا ۸۰ کیلومتر دیده میشوند.
در صحراهای بدون ابر ، « درخشش صحرا » وجود دارد، درخششی که ناشی از انعکاس گرماست . به خاطر قدرت انعکاس ضعیف تر در نقاط پوشیده از گیاه، آبادیهای کویری ایجاد درخشش در صحرا میکنند.
8- یخ زدگی دریا و جهت یابی
تکه های کوچک یخ صاف، مسافت احتمالی شما را از ساحل نشان می دهد. اگر تکه های یخ مانند پازل نزدیک هم هستند ، نشان میدهد که شما از خشکی خیلی دور نیستید .اگر لبه های تکه های یخ تیز و برنده است ، بیانگر نزدیکی به ساحل می باشد اما اگر قطعات یخ گرد و از هم دور هستند، نشان این است که از ساحل دورید.
9- جهت یابی از روی باد
بادها را از جهتی که می وزند، نامگذاری میکنند مانند باد شمالی از شمال. هر منطقه ای باد غالب و برجسته ای دارد که در فصل خاص یا گاهی در تمام فصول می وزد. باد غالب، باد خاصی است که وزش آن طولانی تر بوده و در جهت خاصی می وزد .
جهت خم شدن اغلب درختان منطقه نشان دهنده جهت وزش باد غالب منطقه است. با دانستن جهت بادهای شدید و با نگاه کردن به درختان در مسیر باد می توانید چهار جهت اصلی را تشخیص دهید.
درختی که برای تعیین جهت استفاده میشود .باید در محلی باز و وسیع باشد .نباید در پناه تپه ، درختان دیگر یا ساختمانها باشد. چند تا از درختان نزدیک به هم را مورد آزمایش قرار دهید .مطمئن شوید که درختان هرس نشده باشند.
10- جهت یابی به کمک ساعت مچی
ساعت شما به کمک خورشید میتواند مانند یک قطب نمای ساده برایتان عمل کند . در ساعتهای عقربه دار دو عامل «ساعت ۱۲» و «عقربه ساعت شمار میتوانند » در جهت یابی به شما کمک کنند.
اگر عقربه ساعت شمار را طوریبگیرید که سایه آن منطبق بر خودشباشد « یعنی درست به سمت خورشید باشد » نیم ساز زاویه ای که عقربه ساعت شمار با ساعت ۱۲ میسازد جنوب را به نیم ساز زاویه ای که عقربه ساعت شمار با ساعت ۱۲ می سازد جنوب را نشان میدهد.
شما نشان می دهد. « این در صورتی است که در نیم کره شمالی باشید.» در این صورت پشت سر شما شمال، دست چپ شرق و دست راست غرب است.به این ترتیب اگر کمتر از ۱۰ درجه به غرب منحرف شوید جهت قبله را هم تشخیص داده اید.
توجه:
روشهای ذکر شده در فوق کاملاً دقیق نیستند و صرفاً جهت تقریبی را به ما نشان می دهند. جهت های گفته شده در نیم کره شمالی است و در نیم کره جنوبی برعکس است .
میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله جهت یابی به کمک لوازم و تجهیرات هم مطالعه بفرمایید.
