امامزاده هاشم و تنگه تیزاب هراز ؛ جایی که کوه می‌خواند و دل آرام می‌گیرد

چگونه برویم امامزاده هاشم و تنگه تیزاب هراز

در کیلومتر پنجاه جاده ­ی تهران – آمل، حدود پانزده کیلومتر بعد از آبعلی، به تونل امام­زاده هاشم می ­رسید. بلافاصله بعد از تونل هم مجتمع امام­زاده ظاهر می ­شود. اگر قصد توقف طولانی ­مدت ندارید و فقط می ­خواهید از سرویس بهداشتی استفاده کنید، نیازی به عبور از عرض خیابان ندارید. در سمت راست جاده، هم سرویس بهداشتی تمیز و مناسب وجود دارد و هم مغازه برای خرید مایحتاج سفرتون. ولی به هر دلیل اگر تصمیم گرفتید به طرف امام­زاده بروید، حتماً با خودرو تا محدوده­ ی پارکینگ بروید و مراقب ماشین­ هایی که با سرعت از دو طرف می­ آیند، باشید.

سایت پاراگلایدر به فاصله­ ی کمی در جهت شرق زائر­سرا قرار دارد. مسیر ماشین­ رو از جلوی سرویس بهداشتی سمت راست جاده به سمت نقطه­ ی پرواز جدا می­شود. در اوقات سرد و برف­ گیر سال می ­توانید با پای پیاده از داخل حیاط زائرسرا خود را به محدوده­ ی سایت برسانید.

اگر از خروجی پارکینگ سمت راست امام­زاده هاشم حدود پنج کیلومتر در مسیر اسفالت شده به طرف پلور برانید، سمت چپ شما به فاصله ­ی صد متری از جاده، تا چندی پیش، بقایای یک کاروان­سرا ی قدیمی که زمانی مامن و پناه مسافران زیادی بوده است، دیده می ­شد.

فاصله امامزاده هاشم و تنگه تیزاب هراز تا آمل و تا تهران چقدر است ؟

• فاصله امامزاده هاشم و تنگه تیزاب هراز تا آمل 105 کیلومتر

• فاصله امامزاده هاشم و تنگه تیزاب هراز تا تهران 50 کیلومتر

• سطح برنامه: گل گشت، کوه پیمایی سبک

معرفی جاذبه های گردشگری امامزاده هاشم و تنگه تیزاب هراز

از آنجایی که در بیشتر اوقات گردنه­ ی امام­زاده هاشم سرد است و باد شدیدی می­ وزد، خوردن یک کاسه آش رشته یا آش دوغ می ­چسبد.

در مجموعه­ ی تفریحی زیارتی امام­زاده هاشم آبعلی، به دلیل ارتفاع گردنه ­ی امام­زاده هاشم و اشراف آن به دشت­ های جنوبی مانند دشت مُشا، سایت پروازی پاراگلایدر مناسبی تاسیس شده است، به طوری که اغلب خلبانان زُبده و با تجربه این سایت را برای پرواز انتخاب می­ کنند. این سایت برای خلبانانی که خواهان تمرین در پروازهایی با مسافت طولانی هستند، بسیار مناسب است.

پرواز ترمال در این سایت به وفور انجام می­ شود، ولی در بعد از ظهر های تابستان، پرواز ترمو دیواره که گاه ساعت­ ها به طول می ­انجامد، بسیار دلپذیر است. پروازهای فرا منطقه ­ای نیز در این سایت به راحتی انجام می­ شود. به امام­زاده هاشم که رسیدید از سمت راست جاده­ ی هراز، مسیری خاکی از کنار سرویس­ های بهداشتی به طرف سایت جدا می­شود. این مسیر را با هر وسیله­ ی نقلیه­ ای می­ توان پیمود. در زمستان به علت بارش برف، این راه خاکی مسدود می­ شود و با ۱۵ دقیقه پیاده ­روی می­توان به بالای سایت رسید.

قله­ ی بزم که در برخی کتب قدیمی از آن به بَزم موشا یاد کرده­ اند، در فاصله­ ی کمی از امام­زاده هاشم قرار دارد. از امام­زاده هاشم به طرف پلور که حرکت کنید، تقریباً بعد از سه کیلومتر، دره­ ای در سمت راست خود می­ بینید که جاده ­ای خاکی در ابتدای آن مشاهده می ­شود، ولی ادامه ندارد. در این قسمت یکی از راهدار خانه ­های زمستانی جاده­ ی هراز قرار دارد. این دره ابتدای مسیر صعود به قله­ ی بزم است که از فضای ابتدای آن می­ توانید برای برنامه­ ی برف­ گشت و طبیعت­گردی استفاده کنید.

گزینه­ ی پیشنهادی دیگر برای اجرای برنامه­ ی پیمایش در این منطقه، کوه­پیمایی تا تنگه ­ی تیزاب شهر دماوند است. از کنار ساختمان راهداری زمستانه، یعنی خروجی کوهپایه­ ی بزم، حرکت خود را آغاز نموده و به موازات خط­ا لرأس دوبرار که در جهت شمال شما قرار دارد در کف دره به جهت شرق ادامه ی مسیر می دهید تقریبا نیمی از مسیر با شیب ملایم به طرف بالا و نیمی دیگر با شیبی ملایم به سمت پایین در انتظار شماست. از ابتدای مسیر بعد از طی شش کیلومتر به اول تنگه­ ی تیزاب می­ رسید.

در فصل بهار چشمه­ های فصلی را در مسیر مشاهده می­ کنید و به تدریج از تعداد این چشمه­ ها کاسته می­ شود. تا ابتدای تنگه، هیچ درخت و سایه ­بانی  مشاهده نمی­ شود. از ابتدای تنگه ­ی تیزاب به طول کم­تر از یک کیلومتر، مسیر کمی دشوارتر می­ شود که نیازمند توجه و اهتمام بیشتر به مسیر است.

در انتهای تنگه می­توانید آبشار تیزاب را مشاهده نمایید. از تنگه تا ابتدای نواحی شمالی شهر دماوند، سه کیلومتر راه در پیش دارید. با توجه به متفاوت بودن مبدأ و مقصد در این برنامه، هنگام سوار شدن از مقصد یعنی شهر دماوند، باید توضیحات لازم را به راننده بدهید. اگر وسیله­ ی نقلیه در اختیار ندارید، از دماوند خود را به گیلاوند برسانید و در آنجا از تاکسی و خودروهای عمومی برای رسیدن به تهران استفاده نمایید.

هنگام سفر به امامزاده هاشم و تنگه تیزاب هراز کجا بمانیم ؟

مجموعه­ ی امام­زاده، یک زائر سرا و هتل با اتاق­ های متعدد دارد که دقیقاً روبه ­روی امام­زاده در سمت راست جاده واقع است. امام­زاده هاشم یک حسینیه­ ی بزرگ هم دارد که در تمام فصول سال باز است و می­توان آنجا اطراق نمود. اما در فصل زمستان برای اینکه در این حسینیه شب گرمی را سپری کنید، توصیه می­شود حتماً چادر به همراه داشته باشید. شماره تماس تولیت آستان مقدس امام­زاده هاشم برای هماهنگی اقامت:

۴۵۴۱۵۵۸- 0910| ۱۳۰۱۶۳۸ 0912| ۷۶۳۰۳۴۳۴ 021

بیشتر بدانیم

•  برخی سال­ ها در مسیر آبعلی به امام­زاده هاشم، در فصل بهار هزاران ملخ سر تا سر جاده را پر می­کنند. نام این نوع ملخ که بومی ایران است، ملخ شاخک­ بلند «پلی سارکوس» می­ باشد. این ملخ به طور معمول با جمعیت کم در ارتفاعات زندگی می­ کند، ولی در برخی سال ­ها جمعیت آن رو به افزایش می­ گذارد، به طوری که با حرکت دسته جمعی، مزارع روستاهای مجاور محل زندگی خود را مورد تهدید قرار می­ دهند. باید توجه داشت که این­گونه بر خلاف ظاهر ترسناک، خطری برای انسان ندارد و تنها به محصولات کشاورزی آسیب وارد می­کند.
• در کنار بقعه­ ی امام­زاده در زمان شاه ­عباس صفوی، کاروان­سرایی ساخته شد که بعدها تغییراتی در آن به وجود آمد تا اینکه در حال حاضر اثری از کاروان­سرا به چشم نمی ­خورد. بقعه­ ی امام­زاده با شماره ­ی ۶۱۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• هر فردی که یک بار مسیرش به امام­زاده هاشم در مسیر جاده­ ی هراز افتاده باشد، حتی در ماه­ های گرم سال، سرمای هوای آن را حس کرده است. یکی از کاروان­سراهای قدیمی ایران که بعضاً به کاروان­سرای سنگی هم مشهور بوده، کاروان­سرای گمبوج است که برای پناه مسافران از سرمای شدید گردنه ­ی امام­زاده هاشم در این مسیر ساخته شده بود. این کاروان­سرا قبل از تخریب، بنای مرتفع و عظیمی نبود، چون اولاً به مرور زمان دست تخریب مقداری از این کاروان­سرا را نوازش کرده بود و ثانیاً به این دلیل که حفاظ خوبی در مقابل سرما باشد، مقدار عمده­ ی آن را در زیر زمین ساخته بودند.  بنایی که تا قبل از احداث فاز یک تونل امام­زاده هاشم قابل رویت بود، یک بنای مدور گنبدی شکل با ارتفاع کمی از سطح زمین بود، که وسط گنبد آن سوراخ بوده و از چهار طرف نزدیک به زمین، ورودی داشت. متاسفانه بعد از احداث تونل، هیچ اثری از این کاروان­سرای قدیمی به چشم نمی­ خورد.

ویژگی­های معماری این کاروان­سرا سنگی بر اساس نوشته­ ی دکتر منوچهر ستوده در کتاب البرزکوه بدین شرح است:

«درازای ضلع شرقی این کاروانسرا 5/22 متر و دِرازای ضلع غربی آن ۱۶ متر است. کمربند گنبد میانی از نیم­ متری طاق، 5/23 متر و ابعاد فضای مربع داخلی که محل نشستن مسافران است، ۶۳۰ سانتی­متر است. در ورودی، در ضلع ورودی این قسمت بوده است که طاق جناغی بر درگاه آن زده­ اند بلندای این در، از وسط جناغ طاق، ۲۰۰ سانتی متر است.

در اضلاع غربی و شمالی فضای مرکزی نیز سه مدخل با طاق­ های هلالی است که بلندای آنها از میان هلال طاق یک متر و پهنای آن ۱۲۰ سانتی­متر است. طاق­ های گنبد فضای سبز مرکزی بر گوشواره ­ها و دیوارهای چهار طرف متکی است. بلندی گوشواره ­ها از سطح اصلی بنا، ۲۶۰ سانتی­متر و بلندی طاق تا سطح بنا در حدود هشت سانتی متر است.

قطر چهار دیوار فضای مرکزی و قطر دیوارهای باربندها یک متر تمام است. پهنای باربند غربی، ۲۳۰ سانتی­متر و در ازای آن یازده متر تمام است. طاق باربندها هلالی و بلندای آنها از سطح بنا، ۲۲۰ سانتی­متر است. در ورودی اصلی بنا در ضلع جنوب شرقی است و پهنای آن ۲۳۰ سانتی­متر است. این درگاه به باربند جنوبی راه دارد. در سمت راست پس از ورود از این درگاه، درگاه کوچک­تری به پهنای یک متر وجود دارد و بلندی آن از وسط طاق جناغی دو متر تمام است. مصالح بنا سنگ رودخانه و گچ غربالی است.»

ظاهراً در این کاروان­سرا مکانی را برای نگهداری چهارپایان در نظر نگرفته بودند.

نکات کلیدی:

1. مجموعه­ ی امام­زاده هاشم علاوه بر چند آش­ فروشی، چند بقالی و یک نانوایی هم دارد.
2. اگر می­خواهید وضعیت این منطقه را در سال­ های قبل ببینید، به عکس سیاه و سفیدی که در داخل صحن حرم مطهر امام­زاده قرار دارد، نگاه کنید.