توسط : پیش از آشنایی با دیدنی های کرمان ابتدا نگاهی بندازیم به موقعیت جغرافیایی استان
موقعیت جغرافیایی: استان کرمان در جنوب شرقی ایران واقع شده و مساحت این استان در حدود ۱۷۵۰۶۹ کیلومتر مربع میباشد. استان کرمان پس از خراسان دومین استان پهناور کشور میباشد و در حدود ۱۱ درصد از خاک ایران را در بر گرفته است. سابقه سکونت و استقرار انسان در سرزمین کرمان به هزاره چهارم قبل از میلاد میرسد. این منطقه یکی از قدیمیترین نواحی ایران به شمار میرود و در گذر زمان گنجینههای فرهنگی – تاریخی گرانبهایی در آن پدید آمده که نمایانگر روند تاریخی و حیات اقتصادی – اجتماعی آن است. در دوره هخامنشیان جاده شاهی و راه ابریشم از استخر و شهر پارسه (پرسپولیس) به یزد و کرمان و سیستان ادامه داشت و تا هندوستان کشیده میشد.
شهرهای این استان عبارتند از: ماهان، جیرفت، رفسنجان، سیرجان، کهنوج، بافت، زرند، بردسیر، کرمان، بم، راین و….
آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی استان کرمان:
مسجد جامع کبیر:
یکی از بزرگترین و زیباترین مساجد مسجد مظفری نیز گفته میشود که از دیدنی های کرمان میباشد.، در قرن هشتم در دوره پادشاهان آل مظفر (امیر مبارزالدین محمد مظفر میبدی) بنا شده است. ارزشمندترین قسمت بنا کاشیکاری معرق و محراب و سر در شرق مسجد است.
مسجد امام خمینی (ملک):
این مسجد در طی حکومت تورانشاه سلجوقی ساخته شده و دارای شبستانهای متعددی است در نیمه دوم قرن پنجم هـ . ق حیاطی بزرگ و آب نماهایی به این مسجد اضافه شده است. مسجد امام که در گذشته به مسجد ملک شهرت داشته است بزرگترین و قدیمیترین مسجد کرمان و با ۹۰۰ سال قدمت یکی از کهن ترین مساجد ایران است.
يخدان مؤيدي:
یخدان مؤیدی از آثار تاریخی و از دیدنی های کرمان است. عناصر تشکیل دهنده این یخدانها عبارتنداز: مخزن، حصار، استخر و چاله یخ، پلان مخزن دایره شکل است که گنبدی از نوع (بستو) بر روی آن احداث کرده اند. حصار آن نسبتاً بلند و ۱۲ متر ارتفاع دارد.
مصالح بنا خشت خام و ملات گل است. کاربری یخدان در گذشته نگهداری یخ برای ایام تابستان مردم شهر بوده است. این بنا در اواخر دروه صفویه بنا شده و نام (مؤیدی) از آن نظر است که قنات مشهور به قنات مؤیدی آب آن را تأمین مینموده است.
حمام یا چایخانه سنتی وکیل:
اولین بخش از مجموعه وکیل، حمام یا چایخانه سنتی وکیل است. در سال ۱۲۸۰ هـ. ق به شکل بسیار جالب و با شکوه و با اسلوب مهندسی – معماری عصر قاجاریه بنا شده و یکی از حمامهای تاریخی – سنتی – باستانی کرمان است. به تقلید از حمام گنجعلی خان از کف تا دیوار آن کاشیکاری و سرامیک کاری شده است و به دو بخش رختکن و گرمخانه تقسیم میشود. در سال ۱۳۶۹ سردر این حمام به سبک معماری سنتی بازسازی و مستقیماً با بازار ارتباط برقرار کرده است در رختکن حمام در حال حاضر میهمانان و بازدیدکنندگان با فالوده کرمانی، چای و انواع نوشیدنی پذیرایی می شوند و در بخش گرمخانه میتوانند به صرف غذاهای محلی بپردازند.
حمام گنجعلی خان:
حمام گنجعلیخان در بازار اصلی کرمان از دیدنی های کرمان واقع شده و امروزه موزه مردم شناسی است که تعداد بسیار زیادی از جهانگردان و ایرانگردان را به سوی خود میخواند. این حمام مجموعه ای از تلفیق هنر معماری و کاربرد مصالح گوناگون با فضایی متناسب و مردم وار است. حمام اثری بدیع با کاشی کاریهای زیبا، نقاشیها، گچبریها، مقرنسکاریها و کاربندیهایی است که چشم را نوازش میدهد. حمام جزو لاینفک بناهای شهری محسوب میشود و آنها را میتوان یکی از ارکان مهم و اساسی شهرها و روستاهای اسلامی به حساب آورد.
سردر ورودی این حمام نیز با نقاشیهای زیبای عصر صفوی تزیین شده .است این حمام به طول ۶۴ متر، عرض ۲۰ متر و مساحت ۱۲۸۰ متر مربع میباشد حمام گنجعلی خان شامل دو بخش کلی، رختکن و گرمخانه است که در غرفه ها و بخش رختکن آن با ایجاد قرینه سازی در ایوانها، ایوانچه ها و ستونهای سنگی، چهره ای زیبا و فضایی مناسب و کاملاً طبیعی را به وجود آورده است.
با توجه به تقسیم طبقاتی عصر صفویه، رختکن حمام به ۶ غرفه تقسیم شده که هر غرفه مخصوص یک طبقه از اجتماع یعنی ((سادات، روحانیان، خانمها، اعیان، بازاریها و رعایا)) بوده است. امروزه در هر غرفه یک یا دو مجسمه از چهره شهروندان هر یک از طبقات یاد شده به نمایش گذارده شده است.
بخش گرمخانه مشتمل بر یک حوض آب سرد با طاقی شبیه خیمه است و هشت حمام بر زیبایی آن نهاده شده است و حوض آب سرد به همراه چشم انداز زیبای معماری، کاشی کاری و گچبری است. سیستم کانال کشی آب و فوارههای آن نیز چنان دقیق و بر اصول مهندسی حساب شده در گوشههای حمام آبفشانی میکند که از عجایب معماری حمام است. سنگ یکپارچه ای که پشت سر مجسمه ها دیده میشود، با ضخامت ۱۰ سانتی متر به گونه ای شفاف است که نور را به داخل حمام منتقل میکند و افراد داخل حمام از روی آن میتوانند موقعیت زمانی را تشخیص دهند. این گونه سنگها را اصطلاحاً میتوان سنگ ساعت زمان قلمداد کرد.
مجسمه هایی که در بخش رختکن و حمام وجود دارد توجه هر بیننده ای را به خود جلب میکند این مجسمه ها در سال ۱۳۵۲ در دانشکده های هنرهای زیبای دانشگاه تهران طراحی و به این موزه منتقل شدند. این حمام تا ۶۰ سال پیش دایر بوده است اما در حال حاضر نقش کارکرد توریستی پیدا کرده و همه روزه به ویژه در ایام تعطیل پذیرای تعداد زیادی از بازدیدکنندگان است.
ماهان:
یکی از بخشهای مهم شهرها و از دیدنی های کرمان است که در جنوب شرقی کرمان در دامنه کوههای جوپار قرار گرفته و احداث آنرا به آذرماهان حکمران فعال انوشیروان نسبت میدهند. مزار شاه نعمت الله ولی که عامل اصلی شهرت و آبادانی آن گشته آنجاست. هوای ماهان به علت نزدیکی به کوه جوپار خنک، آبش گوارا و میوه هایش فراوان است.
آرامگاه شاه نعمت الله ولی (ماهان):
قدیمیترین قسمت آستانه، گنبدی است که بر مزار شاه قرار دارد، این گنبد در ۸۴۰ هـ قمری به هزینه و دستور احمدشاه بهمنی دکنی که از اراتمندان شاه نعمت الله بود، ساخته شده است. آستانه شاهکاری است از هنر معماری شش قرن اخیر با تلفیقی از فضای معماری مقبول و باغسازی بسیار فرح انگیز. درهای زیبای مقبره ساخته (علیشاه نجار) میباشد. بر بدنه شمالی سر در ورودی به حرم داخل رواق شاه عباسی، سنگ زیبایی مزین به نام دوازده امام (علیه السلام) نصب است که شخصی به نام قطب الدین، نذر شاه نموده است.
باغ شازده:
در ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی کرمان و در ۶ کیلومتری شهر ماهان و در جاده ای مه از مهان (شهری معروف در قرن دهم میلادی) میگذرد، باغ تاریخی ماهان یا باغ شازده قرار دارد. این باغ از نقاط سیاحتی استان بشمار میرود و عمارت واقع شده در این باغ، اقامتگاه تابستانی شاهزادگان قاجار بوده است که در حال حاضر بازسازی گردیده و به رستوران مجللی تبدیل شده است. این باغ از زیباترین باغهای تاریخی ایران محسوب میشود. در این باغ درختان میوه متنوعی به چشم میخورند و در جلوی عمارت هم حوضها و فواره ها آب نمای زیبایی را تشکیل داده اند.
در بین توابع ماهان به علت وجود مزار امامزاده شاهزاده حسین، شهر جوپار از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
بازار کرمان:
یکی از نقاط دیدنی و ابنیه تاریخی شهر کرمان است که شامل بازار مسگری، بازار گنجعلیخان بازار اختیاری و بازار وکیل میباشد. بازار کرمان از میدان توحید شروع و تا میدان مظفری ادامه دارد این بازار قریب ۳ کیلومتر طول دارد.
گنبد جبلیه:
در منتهی الیه شرقی کرمان گنبد بزرگ و عجیبی از سنگ و گچ بنا گردیده که دست تطاول روزگار در تخریب آن کوتاه آمده است. این گنبد هشت ضلعی تماماً از سنگ است و عرض پی آن نیز در پایه به ۳ متر میرسد، در هشت طرف آن هشت در بعرض ۲ متر قرار گرفته که اخیراً برای مستحکم ساختن بنا و جلوگیری از تخریب آن درگاهها را با سنگ مسدود کرده اند و فقط یکی را باز گذاشته اند. قسمت بالای گنبد از آجر ساخته شده است و معلوم نیست که آیا روی گنبد کاشی بوده یا نه.
از تاریخ بنا و منظور از ساختمان این گنبد مطلبی ذکر نشده این محل را جبلیه مینامند و تنها ساختمان سنگی کرمان همین گنبد جبلیه است.
بدیهی است. در زمانی که این قبرستان را ویران کردهاند سنگ این مقبره را برداشته اند و برای نمایی بکار برده اند از سبک معماری این بنا استنباط میشود بنای مذکور مربوط به اواخر دوره ساسانی میباشد که اوائل اسلام تعمیر و مرمت شده است و یا اینکه در اوایل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا گردیده است.
ارگ بم:
ارگ بم در ۱۹۳ کیلومتری جنوب غربی کرمان و حد فاصل جبال بارز و کوههای کبودی واقع شده است. در زمانهای باستان مردم در قلعه ای زندگی میکردند که به آن ارگ بم میگفتند. این ارگ دُرِّ گرانبهای دیدنیهای تاریخ ایران، و یکی از زیباترین بناهای عصر اشکانیان است. این ارگ بزرگترین بنای خشتی جهان و در مساحتی بالغ بر ۶کیلومتر مربع و بر فراز تپه ای به ارتفاع ۶۱ متر واقع شده است.
تا ۱۸۰ سال قبل مردم در ارگ زندگی میکردند. بنای ساختمان از خشت، آجر و گل است. تنها یک در ورودی موجود است که به طاقهای عصر ساسانی میماند. دو برج موجود در عصر صفوی به آن اضافه شده است. خرابه های دروازه دیگری را در بخش شمالی ارگ میتوان دید.
ارگ چهار مرتبه دارد؛ نخستین با ارتفاع ۱۸ متر امن ترین بخش ارگ است. قلعه ها در فاصله ۳۰ تا ۴۰ متری از یکدیگر قرار دارند. پستهای دیده بانی به امنیت قلعه میافزایند و محل استراحت نگهباناناند. کنگره ها و برجها نقشی اساسی در امنیت قلعه دارند خندقی قلعه را احاطه کرده و ارگ از سمت جنوب دارای راهی است که به کاخ حاکم ختم میشود چند ردیف مغازه در دو سوی شرق و غرب قلعه واقع شده است. ۶۰ متر از مسیر منتهی به بازار مسقف و سنگ فرش است.
مسجد جامع، آب انبار، میدان مکتب، حمام، زورخانه و چندین خانه قسمتهای تشکیل دهنده ارگ محسوب میشوند. بعضی خانه ها قسمت اندرونی و بیرونی، مجرای تهویه، رواق، اتاقهای خاص تابستان و زمستان، اصطبل اسب و گوسفند و چاه آب دارند. از دروازه دوم میتوان بخش حاکم نشین ارگ را دید که بر فراز کوهی قرار دارد. در کنار اصطبل حیوانات مخزن آب و چاهی در بخش جنوب شرقی قرار دارد. در دروازه سوم خانههای فرماندهان نظامی قرار دارد آسیابی بادی در عصر قاجاریه درارگ بم ساخته شد که در قسمت جنوب غربی قلعه واقع است.
بخش حاکم نشین، خود از دو بنای چهار فصل و خانه حاکم، برج مراقبت مرکزی، حمام، حوض و چاه آب تشکیل شده است. تا ۸۰ سال قبل از بخش حاکم نشین قلعه جهت اهداف نظامی استفاده میشد.
نوشته های دوران اسلامی و مطالعات معماری و باستان شناسی بر این مطلب دلالت دارند که این ارگ به دوره قبل از ساسانیان و احتمالاً دوره اشکانیان تعلق دارد.
ارگ بم در طی تاریخ مورد توجه بسیار بوده و نقطه تلاقی معماری و شهرنشینی ایران است.
متأسفانه این ارگ بسیار با عظمت در سال ۱۳۸۲ هجری شمسی بر اثر زلزله بیشتر قسمتهای آن خراب شد.
ارگ جدید بم:
در جوار ارگ قدیم بم مجموعه توریستی ارگ جدید احداث شده است که یکی از مدرنترین، شیکترین و مجهزترین مناطق توریستی – صنعتی ایران محسوب میشود. شهرک عظیم و مدرن ارگ جدید با برخورداری از پیشرفته ترین تجهیزات، دارای دهکده توریستی مدرن، تأسیسات رفاهی و فضاهای تفریحی متعدد … است.
در این دهکده انواع واحدهای مسکونی منطقه کویر به شکل سنتی خود احداث گردیده و وجود چند باغ بر جذابیت آن افزوده است.
شهر جدید ارگ بم دارای اقامتگاههای مدرن توریستی مشتمل بر ۱۲ هتل پنج ستاره، چهار ستاره و سه ستاره با استانداردهای ممتاز اقامت، فضای سبز، امکانات ورزشی و رفاهی می باشد. علاوه بر آن مکانهای پذیرایی شامل: رستوران، چایخانه سنتی، کافی شاپ، بوفه و تریا و دیگر تسهیلات پذیرایی از امکانات این مجتمع تفریحی و توریستی محسوب می شود.
ارگ جدید بم بی اغراق بهشتی است در کویر ایران.
ارگ راین:
این ارگ در جنوب غربی شهر کنونی راین و بر بالای قلعه ای با شکوه و عظمت خودنمایی میکند. این بنای خشتی با مساحتی بیش از ۲۰ هزار متر مربع تا حدودی به ارگ تاریخی بم شبیه است.
پلان قلعه تقریباً مربع شکل و با چندین برج در اطراف مزین شده است. دور تا دور قلعه را حصاری در برگرفته که ارتفاع آن اندکی بیش از ۱۰ متر است. تنها ورودی قلعه از جبهه شرقی است که با سر در بزرگ و با شکوه به محوطه داخلی راه دارد این قلعه بعد از ارگ بم دومین بنای خشتی استان کرمان محسوب میشود.
آبشار (رود) فرق) جیرفت:
آبشار رود فرق در شهرستان جیرفت واقع شده و یکی از زیباترین مناطق گردشگری استان کرمان و و کشورمان است آبشار (رود فرق) از بلندترین آبشارهای کشور و منطقه خاورمیانه محسوب میشود که برای رسیدن به آن باید مناطق بسیار زیبایی را به صورت پیاده طی کرد.
ییلاقات ده بکردی:
ده بکردی معرف ترین ییلاق مهم استان و در دامنه کوه شیر و کوههای بارز واقع شده است. این منطقه از توابع شهرستان بم و تنها ناحیه با آب و هوای معتدل این منطقه است که در مسیر ارتباطی بم کرمان به جیرفت و بندر عباس قرار دارد. ده بکردی از نواحی شگفت انگیز استان کرمان به شمار میرود و مانند بهشتی میان دو منطقه بسیار گرم بم و جیرفت قرار گرفته است. این منطقه در درهای سرسبز و خنک واقع شده و از درختان گردو، بادام، صنوبر ….. پوشیده شده است.
کلوتهای کویر شهداد:
سفر به کویر شهداد پهنه گسترده ای که با دانه های ریز زر مفروش گردیده و در سایه روشن آفتاب هر لحظه به رنگی در می آید، گویی هر روز فراش باد، گستره آن را به گونه ای آرایش میدهد و نقشهایی را در چشمخانه آدمی می نشاند که باورکردنی نیست. کویرهای استان کرمان مخصوصاً شهرستان شهداد ویژه گیهایی دارد که این استان را در گروه منطقه های شگفت انگیز توریستی جهان بشمار می آورد که نمونه های آن را در هیچ کجای دنیا نمیتوان یافت.
از شگفتیهای طبیعت این استان میتوان به کلوتهای زیبا و بی نظیر آن اشاره کرد که تماشای آن بیشتر به رویا شباهت دارد. کلوتها بزرگترین عارضه طبیعی کلوخی دنیا و زیباترین پدیده کویر بشمار میرود.کلوتها سرتاسر قسمت غربی کویر لوت مرکزی را پوشانده و از دور به شهری بزرگ میماند. این شهر کلوخی در فاصله ۴۰ کیلومتری شرق و شمال شرق شهداد قرار گرفته و طول متوسط آن ۱۴۵ کیلومتر و عرض متوسط آن ۸۰ کیلومتر و مساحت آن بیش از ۱۱ هزار کیلومتر مربع است.
منطقه کویر با تمامی وسعت خود و خاک و ماسهاش، با خورشید و آسمانش و با نقشهای چشم نوازش بزرگترین آزمایشگاه و مرکز تحقیقات به شمار میرود. رصد ستارگان، پرورش گیاهان در شرایط کویری، بیابان زائی، مهار انرژی باد و خورشید و ده ها کنکاش دیگر میتواند راه آورد این سفر باشد در این میان جاذبههای ورزشی مانند اسکی روی شن، موتور سواری، اتومبیلرانی و حتی پیاده روی را نباید نادیده گرفت.
اقدامات وسیع و گسترده ای که طی سالهای اخیر برای اسکان ایرانگردان و جهانگردان صورت گرفته زمینه مناسبی است تا دیدار از این سرزمین رویایی مورد توجه بیشتر قرار گیرد. در حال حاضر علاوه بر جاده آسفالته بین شهداد و بخشهای نخستین کویر، کپرهایی ساخته شده که میتواند برای اسکان شبانه مورد استفاده قرار گیرد علاوه بر این وجود آب، آشپزخانه و سرویس بهداشتی هرگونه نگرانی را در این مورد مرتفع ساخته است.
ييلاقات مسكون:
منطقه ییلاقی مسکون در مسیر ارتباطی بم به جیرفت قرار دارد و فاصله آن تا جیرفت ۳۰ کیلومتر میباشد. این منطقه، آبادیهای زیاد، مناظری زیبا و هوایی دلفریب دارد و تابستانها به مرکز تفرجگاهی بزرگ تبدیل میشود.
جهت آشنایی با دیدنی های سایر استان های ایران اینجا کلیک کنید.
