توسط : پیش از آشنایی با دیدنی های فارس ابتدا نگاهی بندازیم به موقعیت جغرافیایی استان.
موقعیت جغرافیایی: استان فارس یکی از استانهای جنوبی کشور میباشد این استان از شمال به استان اصفهان از شرق به استان یزد از جنوب به استان هرمزگان و از غرب به استانهای کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر محدود میشود وسعت استان فارس حدود ۱۳۳ هزار کیلومتر مربع میباشد.
منطقه فارس یکی از قدیمیترین مراکز تمدن ایران است. فارس در کتیبه های هخامنشی به صورت پارسه و در نوشته های یونانی پرمیس آمده و معرب آن فارس است. آب و هوای فارس در شمال سردسیر در نواحی مرکزی زمستانها معتدل و بارانی و تابستانهای گرم و ،خشک و در جنوب و جنوب شرقی زمستانها معتدل و بارانی و تابستانهای بسیار گرم میباشد زبان اکثریت مردم فارسی است اما عشایر ترک زبان (ایل قشقایی) به ترکی و عشایر عرب زبان (ایل عرب) به عربی صحبت میکنند.
یکی از مناطق مهم عشایری ایران، استان فارس میباشد. و بزرگترین ایل ایران ایل قشقایی با شش طایفه در فارس به کوچ روی ادامه میدهند علاوه بر ایل قشقایی ایل خمسه و ایل محسنی و همچنین طوایف کوچکتری به زندگی عشایری خود در فارس ادامه می.دهند شهرهای مهم استان فارس عبارتنداز: فیروزآباد، مرودشت، فسا، لارستان، داراب، صفاشهر، نورآباد، نیریز، آباده، کازرون، جهرم، شیراز.
جاذبه های تاریخی، طبیعی و مذهبی استان فارس عبارتنداز:
ارگ کریمخانی:
ارگ کریمخانی در حقیقت اندرونی و قصر سلطنتی سلسله زندیه در شهر شیراز بود. این ارگ به شکل قلعه آجری با دیوارههای بلند ساخته شده که در هر چهار گوشه آن برجی بزرگ برپا است ساختمان شهربانی در مقابل این ارگ ساخته شده و از خود ارگ از سال ۱۳۵۰ – ۱۳۱۵ به عنوان زندان شهربانی استفاده میشد. بخشی از تالارها و اتاقهای مرمت شده آن نمونه ای زیبا از سبک معماری دوران زندیه را نشان میدهند. کریم خان زند برای ساختن قصر خود ماهرترین سنگ تراشان، معماران و هنرمندان آن عصر را به شیراز دعوت کرد و
بهترین نوع مصالح را از شهرها و کشورهای مختلف خریداری نمود و در اختیار کارگران قرار داد و در مدت زمان کوتاهی بنای ارگ ساخته شد. ارگ کریمخانی قلعه ای مستطیل شکل است که در هر یک از اضلاع آن برجی از آجر به ارتفاع ۱۵ متر ساخته شده است. مابین اضلاع ،شمالی جنوبی و غربی ایوان بزرگی متشکل از یک تالار و ۲ اتاق سه دری بزرگ قرار دارد.
عمارت باغ ایلخانی:
باغ ایلخانی از بناهای محمد قلی خان ایلخان قشقایی است که در محله میدان شاه واقع شده این باغ یکی از فضاهای سبز دوره قاجاریه است که ساختمان کهنسال و عمارت قدیمی و دیدنی دارد. در این باغ نیز یک عمارت کلاه فرنگی وجود دارد.
باغ عفیف آباد:
باغ عفیف آباد یا باغ گلشن در غرب شیراز واقع میباشد. این باغ بزرگ و زیبا در انتهای خیابان عفیف آباد بناشده است. مساحت آن حدود ۱۲۷ هزار متر مربع است از سبک معماری آن بر می آید که مربوط بدوره قاجاریه باشد و باغ عفیف آباد در حال حاضر موزه اسلحه شناسی ایران است در پیشانی درب
ورودی نقش دو شیر که گویی را در میان پنجه های خود گرفته انددیده میشود پس از گذر از در دهلیزی وجود دارد که سقف آن را از چوب ساخته اند و با شکلهای منظم هندسی مرتب کرده اند پس از گذر از دالان کوتاهی به محوطه وسیعی می رسیم که عمارت اصلی در آن قسمت است طبقه اول زیرزمین وسیعی است که آب نمای زیبایی در آن ساخته شده و سمت شرقی آن با پنجره های مشبک و رنگینی پوشیده شده است.
طبقه دوم که در واقع طبقه همکف ساختمان است، تالار مجللی است که اطراف آن را ایوان فرا گرفته است در دو طبقه ساختمان حدود ۳۰ اتاق تالار وجود دارد، تمامی اتاق ها دارای سقف و دربهای چوبی تزیین شده هستند.
در جلو عمارت حوض وسیعی دیده میشود که خیابان اصلی از جلو حوض شروع میشود و تمام خیابانهای باغ پر از درختان سرو و کاج و چنار است و باغچه ها دارای آب نماهای زیبایی میباشند
عمارت باغ نشاط:
این بنا در ضلع شمالی پل عباسی و در میان فضایی سبز و گسترده قرار گرفته و مقر حکومت لار پس از دوران صفویه بوده است.مساحت قصر این باغ ۳۵ × ۱۳۵ متر است. این بنا از ساختمانهای زیبا و بسیار دیدنی عصر صفویه است و هم اکنون از نظر حفظ و نگهداری در وضعی نامطلوب قرار دارد.
باغ چهل تن:
در مساحتی کوتاه از شمال حافظیه محوطه ای مشجر و با صفا وجود دارد که دارای چهل سنگ مزار هم اندازه است. قدمت این باغ به عهد کریمخان زند میرسد و گورهای داخل محوطه باغ نیز به نیمه دوم قرن ۱۳ هجری مربوط است.
باغ گلشن:
این باغ در منتهی الیه خیابان عفیف آباد واقع شده حدود ۱۲۷ هزار متر مربع مساحت دارد و از زیباترین باغهای تاریخی شیراز است باغ گلشن در عصر صفویه از باغهای آباد و مهم شیراز به شمار میآمد و گردشگاه حکمرانان و پادشاهان بود عمارت دو طبقه وسط باغ، آب نماها و زیرزمینهای کاشیکاری شده از دیدنیهای این باغ هستند. مالکیت این باغ هم اکنون در دست وزارت دفاع میباشد و به حوزه نظامی تبدیل شده است. عمارت چاپخانه و حمام این باغ بسیار جذاب و دیدنی است.
باغ ارم:
این باغ به عنوان یکی از زیباترین باغهای ایران در استان فارس قرار دارد وجه وجه تسمیه این باغ عمارت و باغی بزرگ است که به فرمان شداد پسر عماد فرمانروای عربستان جنوبی به منظور رقابت با بهشت ساخته شد این باغ با انواع گلهای زینتی و گونه های گیاهی باغ گیاه شناسی دانشگاه شیراز است. ساخت این باغ را به دوره سلجوقیان نسبت داده اند چرا که در آن زمان باغ تخت و چند باغ دیگر توسط اتابک ،قراجه حکمران فارس که از سوی سنجر شاه سلجوقی به حکومت فارس منصوب شده بود احداث شد.
ساختمان اصلی این باغ از سه طبقه تشکیل شده است. تالار حوضخانه در طبقه زیرین و در طبقه دوم در وسط ساختمان ایوانی بزرگ با دو ستون بلند قرار دارد که در دو سوی آن، دو ایوان کوچک دیده میشود این باغ که در ایران نظیری ندارد با سروهای سربه فلک کشیده گلهای بسیار زیبا و متنوع و درختان گرمسیری و همچنین آب و هوای دلکش خود عدهی زیادی از گردشگران را به سوی خود جلب میکند و دیدن آن برای هر ایرانی علاقمندی لازم است.
باغ دلگشا:
این باغ یکی از باغهای تاریخی شیراز است که در نزدیکی آرامگاه سعدی واقع شده است سابقه آبادانی و رونق باغ دلگشا به دوران پیش از اسلام و به دوره حکومت ساسانیان نسبت داده میشود این باغ 7/5 هکتار مساحت دارد و هم اکنون از می آید. گردشگاههای بسیار دیدنی شهر شیراز بحساب می آید.
باغ هفت تن:
کمی بالاتر از باغ چهل تن محوطه پر درخت دیگری به نام هفت تن با ایوان و بنای زیبایی وجود دارد آرامگاه شاه شجاع شهریار آل مظفر، ممدوح، خواجه حافظ و متوفی، به سال ۷۷۶ هجری در این باغ قرار دارد.
باغ جهان نما (ساختمان کلاه فرنگی و باغ دیدنی جهان نما):
در شهر شیراز در کنار خیابان دروازه قرآن باغی به نام باغ جهان نما که از آثار بازمانده از دوران کریمخان زند میباشد وجود دارد. دیوار آجری با نمای ساده آن از بیرون نمایان است و درون آن باغ و عمارتی نظیر عمارت کلاه فرنگی با چهار حوض و محوطه ای وسیع که شبیه باغ موزه پارس است قرار دارد ساختمان کلاه فرنگی این باغ به شکل هشت ضلعی و همانند ساختمان کلاه فرنگی باغ نظر ساخته شده است و طرح و اسلوب این باغ شبیه باغ نظر بوده و سروهای کهنی آنرا آراسته است. باغ زیبای جهان نما از آب رکن آباد مشروب میشده است.
عمارت کلاه فرنگی باغ نظر:
این باغ با انبوه درختان سربه فلک کشیده سرو و نارنج در سالهای پیش از سلطنت کریمخان زند احداث شده است کریمخان عمارت کلاه فرنگی ارگ، دیوانخانه و بعضی از ساختمانهای دیگر را در آن محوطه بنا کرد. در دوره قاجار نیز حسین علی میرزای فرمانفرما عمارتی در نزدیکی عمارت خورشید احداث کرد. در وسط باغ نظر که به باغ موزه نیز مشهور است عمارت هشت ضلعی بسیار زیبایی ساخته شده که کلاه فرنگی مشهور است.
باغ و پارک سعدی:
روبروی باغ جهان نما باغی مصفا با یک عمارت قدیمی از آثار حسینعلی میرزا فرزند فتحعلی شاه وجود دارد که حوض بزرگ آب و حجاریهای ازاره جلو عمارت آن به سبک قدیم حفظ شده است. باغ کنونی قسمت کوچکی از باغ اصلی قدیمی است.
موزه پارس:
عمارت کلاه فرنگی که در وسط باغ بزرگی به نام باغ نظر در شیراز ساخته شده در زمان کریم خان زند محل بار عام میهمانان و سفرای خارجی بوده است. کتیبه ها و لچکهای این بنای زیبای هشت ضلعی را کاشیکاریهای بدیع زینت بخشیده است موزه پارس از یک تالار مرکزی گنبددار و چهار شاه نشین جانبی تشکیل شده که شاه نشین شرقی محل دفن کریمخان بوده است.
این موزه تا سال ۱۳۵۰ دایر و فعال بود. پس از یک وقفه ۱۰ ساله که به منظور بازسازی و مرمت صورت گرفت مجدداً در سال ۱۳۶۰ بازگشایی شد. در داخل عمارت موزه ۱۱ مجلس نقاشی کار مرحوم استاد آقا صادق نقاش معروف آن دوره دیده میشود و همچنین مقرنس کاریهای زیبای آن در نوع خود بینظیر است.
باغ تخت:
این باغ در شمال شهر شیراز در دامنه کوه باباکوهی قرار گرفته است اساس اولیه بنا در سال ۴۸۰ هجری به همت اتابک قراچه گذارده شد و به نام تخت قراچه موسوم .است در زمان آغا محمدخان قاجار محوطه و بنای جدیدی احداث کردند که به تخت قاجار معروف است در حال حاضر این باغ قسمتی از یک پادگان نظامی است.
آرامگاه حافظ:
آرامگاه حافظ در مکانی به نام حافظیه در شمال شهر شیراز قرار گرفته است حافظ از نام آورترین شعرا و عرفای ایران زمین است که در سال ۷۲۶ ه. ق در شیراز متولد شد و در سال ۷۹۱ ه. ق به سرای باقی شتافت. این مکان جدا از آرامگاه حافظ مکانی بسیار زیبا و دیدنی با درختان بلند و باغات و گلهای رنگارنگ مکانی برای رفع خستگی و گردشگاهی دیدنی در شهر شیراز است که سالانه هزاران نفر از این مکان دیدن میکنند و همواره یکی از جاذبههای اصلی شهر شیراز بحساب می آید.
عمارت دیوانخانه:
در نزدیکی ارگ کریمخانی عمارتی وجود دارد که در گذشته عمارت دیوانخانه کریمخان زند بود و هم اکنون تنها عمارت سابق آن در قسمت شمالی باقی مانده است. این عمارت شامل یک تالار وسیع با سقفی بلند، که در گذشته دو ستون مرمر در جلو آن قرار داشت؛ اما آغا محمدخان قاجار آن دوستون را به تهران برد و به جای آنها دو ستون چوبی نصب کرد.
مدرسه خان:
بنای تاریخی مدرسه خان در شهر شیراز قرار گرفته است این بنای تاریخی مدرسهای وسیع و دلباز است که در دوران سلطنت شاه عباس کبیر به وسیله الله وردیخان والی فارس و فرزند او امامقلیخان ساخته شده است. این مدرسه از بناهای قدیمی و جزیی از حوزه علمیه شیراز میباشد در یکی از حجره های این مدرسه ملاصدرای شیرازی درس میخوانده و اکنون به حجره ملاصدرا معروف است مدرسه خان دارای کاشی کاریهای زیبایی میباشد که مورد توجه
بازدید کنندگان قرار میگیرد.
نارنجستان قوام:
نارنجستان قوام واقع در خیابان لطفعلی خان زند – متعلق به خاندان قوام الملک بوده است. عمارت نارنجستان بعنوان دیوانخانه و محل مراجعات رعیتها و دیگر مردم و همچنین محل تشکیل جلسه های عمومی و نشستهای بزرگان و اشراف در زمان قاجاریه مورد استفاده قرار میگرفته است.
عمارت نارنجستان با صنعت آینه کاری، نقاشی، کاشیکاری، گچبری و منبت کاری تزئین شده است و یکی از شاهکارهای دوره قاجاریه میباشد. ابراهیم خان قوام الملک در سال ۱۳۴۵ خورشیدی این بنای با ارزش و زیبا را به دانشگاه شیراز اهدا کرد و امروزه به موزه نارنجستان که وابسته به دانشکده هنر معماری است تبدیل شده و برای بازدید عموم آزاد میباشد.
آرامگاه سعدی:
سعدی نویسنده و سخن سرای بزرگ قرن هفتم هجری قمری در شیراز متولد شد و در آنجا و نظامیه بغداد به تحصیل پرداخت و سپس سفری طولانی به بین النهرین، شام، حجاز و شمال آفریقا کرد و پس از کسب تجارب فراوان به شیراز بازگشت. آرامگاه شیخ اجل معروف به ،سعدیه در تنگ سعدی و در قریه ای به همین نام واقع شده است هم اکنون این قریه با اتصال به شهر به شهرک سعدی معروف است. سعدی در بین سالهای ۶۹۵-۶۹۱ هـ . ق وفات یافت.
در داخل آرامگاه هفت کتیبه از گلستان و بوستان به خط استاد بوذری نوشته شده است در انتهای ایوان در سمت آرامگاه سعدی آرامگاه شاعر فقید فصیح الملک شوریده شیرازی قرار دارد در زیر زمین این مکان حوضخانهای با آب زلال و ماهیهای زیبایی وجود دارد که استراحتگاه مسافران و گردشگران نیز محسوب میشود.
در پشت باغ دلگشا و نرسیده به آرامگاه سعدی در خیابان اصلی آبشار مصنوعی بسیار زیبایی وجود دارد که مسافران و گردشگران قبل از ورود به آرامگاه سعدی ساعتی را در کنار آن به تفریح و استراحت و کوه نوردی میپردازند که دیدن آن خالی از لطف نیست.
آرامگاه خواجوی کرمانی و دروازه قرآن:
خواجوی کرمانی در سال ۶۸۹ هـ . ق در کرمان متولد و در سال ۷۵۳ هـ . ق در شیراز وفات یافت آرامگاه کمال الدین ابوالعطاء متخلص به خواجوی در تنگ الله اکبر و در جوار دروازه قرآن شیراز قرار دارد. تندیس خواجوی کرمانی نیز در پایین مقبره وی ساخته شده و یکی از جاذبههای شهر شیراز بحساب می آید در بالای آرامگاه خواجوی کرمانی گردشگاهی نیز ساخته شده که زیبایی خواصی به این مکان و اطراف آن میدهد که از سمت دروازه قرآن تا بالای کوه به صورت پلکانهای زیبا و بر فراز شهر شیراز کشیده شده است.
دروازه قرآن نیز در مدخل شهر شیراز که به سبک بسیار جالبی بنا گردیده و در آن قرآنی نگهداری میشده است قرار دارد که مسافرین هنگام عبور از این دروازه بالتبع از زیر آن نیز میگذشته اند به همین مناسبت این دروازه بنام دروازه قرآن نامیده میشود
ولی امروزه بدلیل شلوغی این مسیر دروازه قرآن در کنار جاده شهر شیراز قرار گرفته و مکانی جهت بازدید مسافران و استراحت گاهی در مدخل ورودی این شهر میباشد که کمتر کسی است که قبل از ورود به شهر شیراز در این مکان زیبا ساعتی را به استراحت و تفریح نپردازد.
آتشکده
در حاشیه جاده شیراز به استهبان در دامنه ارتفاعات خرمن کوه گردشگاهی ارزشمند وجود دارد که در حال حاضر بخشی از خدمات تفریحی این مسیر را به عهده دارد. این مکان چشمه و برکهای بسیار زیبا دارد که علاوه بر قابلیتهای گردشگاهی به عنوان حوضچه پرورش ماهی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
تخت جمشید
تخت جمشید یا پارسه نام یکی از شهرهای باستانی ایران است که سالیان سال پایتخت تشریفاتی امپراطوری ایران در زمان دودمان هخامنشیان بوده است. باور عمومی ایرانیان بر این است که اسکندر مقدونی سردار یونانی که در ۳۳۰ پیش از میلاد به ایران حمله کرد و تخت جمشید را به آتش کشید و احتمالاً بخش عظیمی از کتابها، فرهنگ و هنر هخامنشی را با اینکار نابود نمود با این حال ویرانه های این مکان هنوز هم در شهرستان مرودشت در نزدیکی شیراز مرکز استان فارس برپا است و باستان شناسان از ویرانه های آن نشانه های آتش و هجوم را بر آن تایید میکنند.
نام تخت جمشید در زمان ساخت، (پارسه) به معنای (شهر پارسیان) بود. یونانیان آن را پرسپولیس (به یونانی یعنی پارسه شهر) خواندهاند. در فارسی معاصر این بنا را تخت جمشید یا قصر شاهی جمشید مینامند که در شاهنامه فردوسی نیز آمده است. این مکان از سال ۱۹۷۹ یکی از آثار ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو است. که یکی از دیدنی های فارس میباشد.
نقش رستم
در آخرین نقطه کوهستان حاجی آباد و در فاصله سه کیلومتری غرب تخت جمشید مجموعه ای از نقش برجسته های تاریخی مربوط به دوران عیلامی هخامنشی ساسانی و همچنین مقابر شهریاران هخامنشی قرار دارد که به نقش رستم معروف است در نقش رستم آرامگاه پادشاهانی چون داریوش اول خشایارشاه اول داریوش دوم و اردشیر اول قرار دارد که طرح همه آنها شبیه به هم و دارای یک سبک است.
به دلیل وجود همین مقبره ها محققین خارجی این منطقه را شهر مردگان (نکروپلیس) نامیده اند. طول آرامگاه به 9/22 متر و عرض آنها به ۱۹ متر میرسد. در قسمت بالایی صحنه ای از تخت شهریاری حجاری شده که توسط نمایندگان ملل تابعه نگاه داشته شده است بر روی تخت شاه، به حالت ایستاده و با کمانی در دست، دست دیگر خود را به حالت احترام و ستایش به سمت آتشدان روشنی که در مقابلش قرار دارد دراز کرده است در بالای سر پادشاه تصویر اهورامزدا (فروهر) و در گوشه سمت راست نقش ماه حجاری شده است. ( برای اطلاعات بیشتر مقاله نقش رستم را مطالعه کنید )
آتشکده پاسارگاد
در فاصله ۱۵۰۰ متری از کاخ اختصاصی ،کوروش در قسمت شرقی دشت مرغاب دو تخته سنگ بزرگ سفید در مجاورت تپه کوتاه خاکی به فاصله ۹ کیلومتری از یکدیگر قرار گرفته.اند این دو تخته سنگ را آتشگاه یا قربانگاه پاسارگاد میدانند.
پاسارگاد: پاسارگاد یا دشت مرغاب جلگه مرتفعی است در شمال غربی استان فارس که در دامنه تپه ها و کوههای منشعب از جبال زاگرس واقع شده است شکل آن به مستطیلی میماند که در شمال ۱۲-۱۰ کیلومتر عرض دارد و در شرق و غرب حدود ۲۵ کیلومتر طول دارد و قسمت پایینی آن (در واقع در جنوب غرب) نوک تیز میشود و به تنگی منتهی میگردد که ۱۲ کیلومتر طول و ۲۰۰ تا ۵۰۰ متر عرض دارد و تنگ بلاغی خوانده میشود و پاسارگاد را از کوتاهترین راه به جلگه سیوند میرساند. دشت مرغاب یا جلگه پاسارگاد را رودخانه پلوار سیراب میکند.
بخاطر همین رودخانه پلوار، جلگه پاسارگاد همیشه بارور و نشیمنگاه اقوام بوده است. محوطه باستانی پاسارگاد در ۱۳۸ کیلومتری شیراز، در فاصله سه کیلومتری جاده آسفالته شیراز به آباده قرار دارد دشتی که پاسارگاد در آن واقع شده همانطور که اشاره شد. به نام دشت مرغاب نامیده میشود و مساحتی تقریباً ۲۰ × ۱۵ کیلومتر و ارتفاعی حدود ۱۲۰۰ متر از سطح دریا دارد.
پاسارگاد را راهی شاهی به تخت جمشید و شوش پیوند داده هرتسفلد و دیگران آثار این راه را در جلگه مرغاب یافته اند که از شمال وارد میشده و از مغرب تل تخت میگذشته و به کنار آرامگاه کوروش میآمده و سپس یکراست به تنگ بلاغی میرسیده بعدها این راه به طرف شرق کشانده شده است به گونه ای که جاده شاهی اصفهان – شیراز از سمت شمال از دو سه کیلومتری مشرق رودخانه پلوار به جنوب و جنوب شرقی سرازیر میشده و در جنوب شرقی به تنگ بلاغی میرسیده است از میان این راه، جاده ای عمومی به دهکده مادر سلیمان یا مرغاب میرسد که اکنون به روستایی به نام پاسارگاد معروف است.
و پس از گذر از پلی فلزی (تازه احداث)، یکراست به سوی ارامگاه کوروش میرود تا از آنجا به شمال و شرق پیچیده و آثار دیگر را دور زند.
آرامگاه کورش کبیر
در مسیر جاده اصفهان – شیراز در دشت مرغاب آرامگاه کورش کبیر قرار گرفته است. بنای آرامگاه مشتمل بر اتاقی چهارگوش است که بر فراز یک سکوی شش طبقه قرار دارد زیر سقف اتاق تا سطح بالای آرامگاه در حدود سه متر فاصله دارد و در این فاصله محل دو قبر تعبیه شده است که یکی را خوابگاه ابدی کوروش و دیگری را مدفن همسر او کامان وان ما در کمبوجیه دانسته اند.
کاخ ساسانی سروستان
مجموعه کاخ ساسانی سروستان در استان فارس و در ۹ کیلومتری جنوب شهر سروستان در بخش شرقی شهرستان شیراز قرار دارد. این کاخ در زمان بهرام گور ساسانی ساخته شده و به عنوان اقامتگاه شکارگاهی کاربرد داشته است این کاخ که از سنگ و گچ ساخته شده یکی از قدیمیترین گنبدهای آجری کشور را در خود جای داده و نسبت به دیگر بناهای این دوره چون کاخ فیروزآباد از معماری و طرحهای پیچیده و کامل تری برخوردار است.
حمام وکیل
در جنب مسجد وکیل حمام وکیل قرار گرفته است که بر اثر تغییر وضع حمامهای عمومی تا حدی از صورت اصلی خارج شده است. حمام وکیل مانند بازار و مسجد وکیل به دوره زندیه مربوط است.
بازار وکیل
این بازار که در ایران کم نظیر میباشد توسط کریم خان زند در امتداد مجاور مسجد، حمام و آب انبار وکیل ساخته شده است. بازار وکیل در گذشته همواره قلب اقتصاد شهر بوده و امروزه نیز یکی از مراکز بزرگ اقتصادی شیراز میباشد.
قلعه اژدها پیکر
این قلعه روی یک سطح مرتفع در غرب شهر شیراز قرار گرفته است و ۷۰۰متر طول و عرض آن به ترتیب ۷۰۰ متر و ۱۷۰ متر است قلعه از سه بخش دیوار سنگی ،حاطی قلعه بالایی و میانی تشکیل شده است و قدمت آن با توجه به یافتههای موجود به دوره پیش از اسلام میرسد قلعه تا یک قرن پیش مسکونی بوده است و در زمان سلطنت رضا شاه بمباران شد.
قلعه ککها
در ۶ کیلومتری شرق دشت رزم جاوید، دره ای به نام تنگ سام وجود دارد که قلعه ککها یکی از آثار باستانی مهم آن است. این قلعه در ۸ کیلومتری شمال روستای کوهستانی کلگه شیراز و در حصار تنگه های عنا و سه جک قرار دارد قلعه یاد شده را از اقلاع اسماعیلیه میدانند و قدمت آن به قرن ششم هجری میرسد.
بیشاپور
بیشاپور یکی از شهرهای باستانی ایران در استان فارس است که در زمان ساسانیان ساخته شده است و امروزه تنها ویرانه هایی از آن برجای مانده است. بیشاپور با ۲۰۰ هکتار وسعت از شهرهای مهم آن زمان بوده است و اهمیت ارتباطی داشته است.
این شهر از قدیمیترین شهرهایی است که تاریخچه ساخت آن بصورت مکتوب در سنگ نوشتهای موجود است. بیشاپور در شمال شهر کازرون قرار گرفته و از شهرهای خوش آب و هوا و دارای طراحی و مهندسی ویژه آن روزگار بوده است. بیشاپور تا قرن هفتم هجری آباد و مسکونی بوده است و پس از آن ویران شده است بیشاپور گنجینه ای از آثار ارزشمند ساسانی مانند معبد آناهیتا است.
این شهر از دو بخش اصلی تشکیل شده :است ارگ سلطنتی شامل آثار شاخصی مانند معبد آناهیتا، تالار شاپور، ایوان موزائیک و کاخ. منطقه عامه نشین شامل خانه های مسکونی، گرمابه، کاروانسرا و بازار. بیشاپور توسط کوه، رودخانه، دیواره های قلعه و خندق محافظت میشده است.
شاهچراغ
از زیارتگاههای مهم شهر شیراز میتوان از بارگاه ملکوتی حضرت میر سید احمد فرزند امام موسی کاظم (علیه السلام) معروف به شاهچراغ برادر حضرت امام رضا (علیه السلام) نام برد حضرت شاهچراغ در آغاز قرن سوم هجری به شیراز هجرت نمود و در همانجا وفات یافت.
بقعه حضرت سید میر محمد (علیه السلام)
برادر شاهچراغ و فرزند دیگر حضرت امام موسی بن جعفر (علیه السلام) است که این دو برادر از یک مادرند و در کاروان اهل بیت که به رهبری حضرت احمد بن موسی (علیه السلام) از مدینه عازم طوس بودند حضور داشت بقعه منور وی در ضلع شمال شرقی صحن حضرت شاهچراغ بنا گردیده است.
بقعه حضرت سید علاء الدین حسین (علیه السلام)
این زیارتگاه که در جنوب شرقی شهر شیراز قرار دارد بارگاه حضرت سید علاءالدین حسین(علیه السلام) برادر شاهچراغ است که در اواخر قرن دوم هجری و اوایل قرن سوم هنگامی که برای دیدار برادر خود امام رضا (علیه السلام) از راه شیراز عازم توس بود در شیراز شهید و به خاک سپرده شد بنای روی مقبره در آغاز در زمان قتل خان والی فارس ساخته شده ولی بنای اساسی تزئینات، کاشیکاری و گنبد سازی آن در زمان صفویه صورت گرفته است.
از دیگر بقاع متبرکه شیراز میتوان از بقعه شاه میر علی حمزه، بقعه امامزاده ابراهیم، بقعه سید تاج الدین غریب، آرامگاه بی بی دختران که از اولاد حضرت امام حسین می باشند نام برد.همچنین آرامگاه های دیگری نیز در شیراز وجود دارد که اغلب آنها زیارتگاه مردم می باشند که عبارتند از: آرامگاه خاتون قیامت، بقعه منصوریه، آرامگاه شیخ بلال و ده ها آرامگاه و بقعه دیگر.
خدایخانه (مسجد جامع عتیق)
مسجد جامع عتیق کهنترین و نخستین مسجد شیراز است که به آن مسجد جمعه مسجد آدینه و مسجد جامع هم میگویند این مسجد در شرق حرم شاهچراق قرار گرفته و از داخل حیاط شاهچراغ از طریق بازار نوساز راهی به آن وجود دارد. این مسجد پس از لشکرکشی عمرولیث صفاری در سال ۲۷۶ ه . ق به شیراز به شکرانه پیروزی و تصرف این شهر بنا شد کار ساخت این بنا در سال ۲۸۱ هجری قمری خاتمه یافت.
در میان صحن مسجد اتاق مکعب گونه ای است که دور تا دور آن را ایوانی به پهنای دو متر قرار گرفته است این اتاق به نام خدایخانه یا بیت المصحف نامیده میشود که محل نگهداری جزوات قرآن مجید و مکان تلاوت آنها بوده است. در چهار گوشه بیرونی آن چهار ستون گرد و مناره مانند قرار گرفته است سقف ایوانهای شرقی و غربی آن هر یک به وسیله چهار ستون و سقف ایوانهای شمالی و جنوبی آن به وسیله دو ستون سنگی پابرجا شده اند.
این مسجد اولین هسته تاریخی شهر شیراز میباشد که جدا از نقش مهم مذهبی عملکرد اجتماعی – سیاسی نیز داشته است به همین دلیل دارای ۶ ورودی در اضلاع میباشد که مهمترین آن ورودی ضلع شمالی است که در زمان صفویه بازسازی گردیده است.
مسجد نصیر الملک
این مسجد یکی از مساجد قدیمی شیراز میباشد که در جنوب خیابان لطفعلی خان زند و در نزدیکی مسجد مشهور شاه چراغ قرار گرفته است این مسجد که از نظر کاشیکاری بسیار شهرت دارد از بناهای دوره قاجاریه است.
مسجد سلطانی وکیل
این مسجد از آثار پرارزش دوره زندیه به شمار میرود و هم اکنون محل برگزاری نماز جمعه شیراز است. علاوه بر ،بزرگی از ارزش و اهمیت تاریخی نیز برخوردار است. کاشیکاری زیبا حجاری ستونهای ۴۸ گانه و منبر یکپارچه مرمرین آن از شاهکارهای دوره زندیه به حساب می آید. مسجد نو شهدا: نام این مسجد که پس از مسجد جامع عتیق، کهن ترین مسجد شیراز است در قدیم مسجد اتابک بود ساخت بنای اولیه این مسجد در سال ۵۹۸ هـ . ق توسط اتابک سعد بن زنگی آغاز شد و در سال ۶۱۵ هـ . ق به اتمام رسید.
تنگ الله اکبر
این تنگه را باید دروازه جلگه شیراز نامید و چون مشرف بر شهر شیراز میباشد دورنمای فرحبخش جلگه و منظره دل انگیز این شهر را بهتر از هرجای دیگری می نمایاند.
تنگه هرایزر
این تنگه با درهای ژرف و پرآب در مجاورت شیراز – اهواز و در نزدیکی روستای هر ایزر قرار گرفته است و دارای جنگل بلوط، بنه و بادام میباشد.
چشمه خارگان
چشمه خارگان در روستایی به همین نام در ۶۰ کیلومتری شیراز قرار دارد محوطه اطراف چشمه همواره پذیرای انبوهی از بازدیدکنندگان و گردشگران در فصلهای مختلف سال است.
گردشگاه چشمه فیلی
چشمه فیلی در حاشیه شرقی دانشکده دامپزشکی و در مسیر راه ورودی به دشت بانش واقع شده است وسعت این گردشگاه در حدود ۶۰ هکتار میباشد که خارج از منطقه قرق شده باجگاه است. این گردشگاه از مجموع دشت دامنه و کوه های کم ارتفاع تشکیل شده است و محیط جالبی را برای استفاده مردم بوجود آورده است.
گردشگاه چشمه سلمانی
این گردشگاه در منطقه تنگ سعدی و در حاشیه ضلع جنوبی پارک ملی واقع شده است و چشم اندازهای طبیعی زیبا و هوای مطبوع دارد و همچنین راه ارتباطی آن از جاده آسفالته شیراز – خرمه میگذرد و فاصله آن تا شیراز ۶ کیلومتر است.
گردشگاه چاه مسکی
این منطقه در ابتدای دشت چاه مسکی و در فاصله ۳۰ کیلومتری شیراز قرار دارد و دسترسی به آن از طریق جاده شیراز – مرودشت میسر وسعت کنونی این گردشگاه در حدود ۳۰ هکتار است که به لحاظ چشم اندازهای طبیعی و آب و هوای مناسب از فضایی مطلوب برخوردار است در این گردشگاه علاوه بر استفاده از امکانات بازدید از حیات وحش میتوان از نمایشگاه عکسهای گونههای پرندگان و پستانداران نادر و همچنین از گونههای جانوری خشک شده بازدید کرد.
گردشگاه میان کتل
این منطقه در جنوب غربی دشت ارژن و در جنگلهای میان بنه (منطقه کوهستانی و زیستگاه گوزن زرد ایرانی) قرار گرفته است. این گردشگاه با فضای کوهستانی و پوشش انبوه جنگلی ویژگیهای بی همتا دارد. گردشگاه در مجاورت جاده قدیم شیراز- کازرون- و در فاصله ۱۸ کیلومتری دشت ارژن واقع شده است. فاصله این گردشگاه تا جاده اصلی دشت ارژن کازرون- ۱۴ کیلومتر راه خاکی است.
بند بهمن
این بند به دوران ساسانی تعلق دارد و روی رودخانه قره آغاج احداث شده است و از جاذبه های طبیعی – تاریخی شهرستان شیراز به حساب میآید بند بهمن در فاصله ۵۸ کیلومتری شیراز در منطقه کوار واقع شده است. در اطراف این بند درختان زیبا و چشم اندازهای دل انگیز طبیعی وجود دارد.
پارک ملی بمو
این پارک به وسعت ۴۸۰۷۵هکتار در شمال شهر شیراز و در منتهی الیه شرق اقلیم مدیترانهای گرم و خشک قرار گرفته است.بهار پارک بمو از اواخر زمستان آغاز و گلها و گیاهان آن از جمله گلهای اشک یا لاله واژگون گلسنگهای صخره چسب زرد و پامچال در آن پدیدار میشود.در پارک ملی بمو چشمه های فراوانی با پراکندگی مناسب روان است از آب برخی از چشمه ها در گذشته در کشاورزی استفاده میشود.
کوه بمو در شمال شهر شیراز که از شهر به خوبی دیده میشود قله کوه بمو بلندترین نقطه پارک ۲۷۰۰ متر بلندی دارد. جانوران پارک شامل: بز، قوچ، میش، آهو، پلنگ، روباه، کفتار، گربه وحشی، کبک، تیهو و… هستند و از نظر پوشش گیاهی نیز تاکنون ۲۸۰ گونه گیاهی در آن شناسایی و نمونه برداری شده است.
غار شاپور (کازرون)
غار شاپور در ادامه جاده ای که به تنگ چوگان وارد میشود و پس از طی نمودن مسافتی نزدیک به ۶ کیلومتر در سمت چپ رودخانه و در ارتفاع ۱۲۸۰ متری سطح دریا قرار گرفته که تندیسی از شاپور شهریار پرآوازه ساسانی به ارتفاع 30/6 متر در دهانه آن قرار دارد در این تندیس شاه با جامهای ساده ظریف و لطیف با کمربندی که به دور کمر بسته و شمشیر حمایل کرده، نشان داده شده است.
پشت سر مجسمه در فاصله تقریبی ۸۰ متری آن برای جمع آوری قطرات آبی که از سقف و بدنه میچکد حوضهایی با ابعاد و شکلهای مختلف ساخته اند تنوع درجه حرارت در قسمتهای مختلف غار تنوع رسوبات آهکی تنوع رطوبت تغییرات در سرعت و جهت ورزش باد، تغییرات سایه روشنها، وجود شعاعهای کوچک نور در قسمتهایی که با فضاهای بیرون ارتباط دارند و بسیاری از شاهکارهای شناخته شده و ناشناخته طبیعت همگی به پیدایش مجموعه ای زیبا و شگفت آور بنام غارشاپورانجامیده است.
دریاچه مهارلو
این دریاچه در ۲۷ کیلومتری جنوب شرقی شیراز واقع شده و از دیدنی های فارس است. آب دریاچه از نظر کیفی شور و غیر قابل استفاده میباشد از آب این دریاچه جهت تهیه و استخراج نمک طعام استفاده میشود و مکانی مناسب برای زیست پرندگان و حیوانات وحشی محسوب میشود.
وسعت دریاچه ۶۰۰ کیلومتر مربع است. آب چند چشمه نیز عمدتاً از قسمتهای غربی و شمالی وارد این دریاچه میشوند مهمترین گونه پرنده این دریاچه فلامینگو است. تنجه، اردک سرسبز، مرغابی، آبچلیک، چوکا و آنقوت به عنوان دیگر پرندگان دریاچه مهارلو هستند. در سال ۱۳۸۵ با تصویب هیأت وزیران دریاچه مهارلو به عنوان یکی از ۷ منطقه نمونه گردشگری ایران برگزیده شده است. مهارلو، مارگون، قلات و قصر یعقوب از روستاهای گردشگری پیرامون این دریاچه هستند.
دریاچه و تالاب ارژن:
وسعت تقریبی این دریاچه در حدود ۲۰۰۰ هکتار و از جمله دریاچه های آب شیرین کشور است این دریاچه بخشی از منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان است که در فاصله ۶۰ کیلومتری شیراز و در مجاورت جاده اصلی شیراز – بوشهر قرار دارد. دریاچه ارژن یکی از زیستگاههای مهم پرندگان مهاجر است که در حدود نیمی از سال میزبان هزاران پرنده مهاجر است این منطقه تابستانهای خنک و زمستانهای سرد دارد که معمولاً در فصل زمستان با بارش برف همراه است.
منطقه گردشگاهی دریاچه ارژن به دلیل استقرار در مسیر جاده اصلی شیراز – کازرون نزدیکی با آثار تاریخی نیشابور و غار شاپور و همچنین راه ارتباطی استانهای خوزستان و بوشهر با شیراز از اهمیت ویژه جذب جهانگرد برخوردار است. تالاب این دریاچه علاوه بر ارزشهای تفریحی ارزش اکولوژیکی ویژه دارد و در گذشته ای نه چندان دور در شمار محدوده حفاظت شده با عنوان پارک بین الملل ثبت شده و هم اکنون یکی از ذخایر بیوفسفر جهان محسوب میشود. و یکی از دیدنی های فارس میباشد.
دریاچه پریشان:
یکی از زیباترین دریاچه های آب شیرین کشور دریاچه پریشان از دیدنی های فارس است که به دلیل قرار گرفتن در کنار کوههای جنگلی و همچنین پوشش گیاهی وسیع و نیزارهای بزرگی که در حاشیه آن روییده زیبایی شگفت انگیزی دارد. در این دریاچه هیچ صدایی به جز صدای پرندگان به گوش نمیرسد و میتوان تمام لانه های پرندگان و حتی خود آنها را از نزدیک دید همچنین این محل توریستی با نرگس زارهای دل فریب انسان را در هستی خویش پنهان میکند.
این دریاچه به نامهای مور، پریشان، شور، کازرون، یون، موز، توز، پریشم و… نیز شناخته شده است. دور تا دور این دریاچه را کوه احاطه کرده است فاصله دریاچه نسبت به کوه از طرف شمال حدود ۴ الی ۵ کیلومتر میباشد و از طرف جنوب حدود ۵۰۰ متر میباشد. دریاچه پریشان در ۳ کیلومتری روستای ایازآباد که در ۱۲ کیلومتری شهرستان کازرون قرار دارد به وجود آمده است. حداکثر سطح مشاهده شده آن ۱۸ کیلومتر مربع میباشد که در تابستان به حداقل رسیده و حالت باتلاقی پیدا میکند میانگین عمق آب آن ۶ متر میباشد که در بعضی از سالها به ۲ متر نیز میرسد.
دریاچه کافتر:
این دریاچه با مساحتی در حدود ۴۸ کیلومتر مربع یکی از دریاچه های آب شیرین استان فارس است که در جنوب شرقی شهرستان اقلید واقع شده و از زیستگاههای بسیار ارزشمند پرندگان مهاجر محسوب میشود.
گردشگاه برم دلک
این گردشگاه در ۱۴ کیلومتری شرق شیراز واقع شده است در چهار کیلومتری آثار باستانی قصر ابونصر تالابی وجود دارد که به نام دلک معروف است آب این برم (چشمه) از چند شکاف کوه خارج میشود و در دامنه کوه تالابی را تشکیل می دهد. در اطراف این آبگیر نیزاری وجود دارد و در بدنه کوه مشرف بر تالاب سه تاقچه منقش در کوه حفر شده است که قدمت نقوش آن به عهد ساسانی میرسد.
کاخ اردشیر بابکان (آتشکده ساسانی فیروزآباد)
این کاخ در شهر فیروزآباد از دیدنی های فارس است. اردشیر بابکان پس از پیروزی بر اردوان پنجم در نزدیکی شهرگور در مجاورت برکه ای بزرگ، یکی از مهمترین و با ارزشترین بناهای دوره ساسانی را با استفاده از مصالح سنگ و گچ ساخت ساختار اصلی کاخ اردشیر سه بخشی است که شامل یک ایوان رفیع که چهار تالار بزرگ برآن عمود شدهاند این قسمت از طریق پلکانی با برکه مرتبط میشده است. سه تالار گنبددار در پشت این بخش که با یکدیگر و ایوان و تالارها ارتباط دارد ایجاد گردیده فضای داخلی دارای تزئینات گچبری با الگوگیری از نمونههای هخامنشی است.
بخش سوم نیز شامل یک حیاط با دو ایوان و تالارهایی در اطراف است که به نظر میرسد ورودی اصلی بنا در این قسمت قرار داشته است همچنین نمای خارجی بنا دارای نیم ستونهای تزیینی گچی زیبایی است.
جهت آشنایی با دیدنی های سایر استان های ایران اینجا کلیک کنید.
