دیدنیهای استان آذربایجان شرقی

موقعیت جغرافیایی:

آذربایجان شرقی با وسعت حدود 45،460 کیلومتر مربع در گوشه شمال غربی فلات ایران قرار دارد. وجود کوهستان های زیبا سر به فلک کشیده، رودخانه های خروشان و آبشارهای فرح بخش، باغ های پر میوه و ییلاق های سرسبزش، دریاچه های پر موج و تفرج گاه های روح پرور، استخرها، آسیاب ها و روستاهای دل انگیز، همه و همه استان آذربایجان شرقی را به یکی از زیباترین مناطق ایران و یکی از بهترین مناطق برای گردشگری بخصوص در فصول گرم تبدیل کرده است. رود ارس حدود شمالی این استان را با جمهوری های آذربایجان،ارمنستان و ایالت خودمختار نخجوان مشخص میکند.

شهرهای مهم این استان عبارتند از: میانه،مرند، مراغه، کلیبر، اهر، تبریز، جلفا، سراب.

 اماکن تفریحی و بازار تبریز استان آذربایجان شرقی:

ایل گلی ( شاهگلی سابق ):

شاهگلی سابق  ( استخرشاه ) یکی از دیدنیهای استان آذربایجان شرقی هست که امروزه ایل گلی نامیده میشوداز گردشگاههای زیبا و دلکش تبریز است که در هفت کیلومتری جنوب شرقی تبریز بر دامنه تپه ای واقع شده است. ایل گلی استخری بس بزرگ بسان یک دریاچه که مساحت آن 54،675 متر مربع است. در جنوب آن تپه ای است که از پایین به بالا پله بندی کرده و آبشارهایی ساخته اند که نهر آب ها از آبشار بسوی دریاچه روان است.

در مرکز دریاچه عمارت با شکوه دو طبقه ای ساخته شده است که محل رستوران و پذیرایی از مهمانان داخلی و خارجی است.  در پیرامون استخر از روزگاران قدیم درختان کهنسالی سر به هم آورده و انعکاس قامت درختان در آب به زیبایی این گردشگاه می افزاید.

در ضلع جنوب شرقی آن شهر بازی مخصوص کودکان ساخته شده است. تمام اطراف دریاچه و پلکانها به شکل زیبایی گلکاری و چمن کاری شده که در فصل تابستان عطر گلهای اطلسی و بومی تبریز به میهمانان لذت و آرامش می بخشد و جایگاه بسیار مناسبی برای گردش و تفریح و استراحت میهمانان و شهروندان است.

برج ساعت و تالار شهرداری تبریز :

عمارت بسیار زیبای شهرداری تبریز در سال 1314 در محل گورستان متروک نوبر با نظارت مهندسان آلمانی در زمان شهرداری حاج ارفع الملک جلیلی بنا گردید.

این ساختمان  دارای یک برج ساعت چهار صفحه ای است که با طنین موزون آهنگهایش هر 15 دقیقه یکبار گذشت زمان را به گوش مردم تبریز می رساند.

نمای خارجی شهرداری از سنگ تراشیده شده و نقشه ساختمان آن مطابق با ساختمانهای کشور آلمان قبل از جنگ جهانی دوم است و کل نقشه بنا ، شکل عقاب در حال پرواز را دارد. در حال حاضر این بنا مرکز امورات شهرداری تبریز است.

بازار تبریز:

بازار تبریز بنا به مقتضیات جغرافیایی و وسعت، یکی از بزرگترین بازارهای مسقف پیوسته مهم ایران و جهان است و مجموعه بازارهای شهر تبریز شهرت جهانی دارد. سبک معماری، کثرت سراها و تیمچه ها و وجود تعداد مدرسه و مسجد نیز به این مجموعه اهمیت و امتیازی خاص بخشیده است. از تاریخ بنای اولیه بازار تبریز اطلاعی در دسترس نیست. لیکن اکثر مورخان و جغرافی نویسان و جهانگردان اسلامی و خارجی که از قرن چهارم هجری تا عهد قاجار از تبریز دیدار نموده اند اسناد مهم و مدارک زنده ای را درباره تبریز و وضع بازرگانی آن برای آیندگان ارائه داده اند.

از مقدسی، یاقوت حموی، ناصر خسرو، مارکو پولو، ابن بطوطه، حمداله مستوفی، کلاویخو، جان کارت رایت انگلیسی، شاردن فرانسوی، حملی کارری جهانگرد ایتالیایی، ده ها سیاح و مورخ دیگر مطالب جالب توجهی به جای مانده که دال بر اهمیت مجموعه بازار در دوره های مختلف بوده است.

وجود مساجد و مدارس قدیمی نظیر مدرسه حاج صفرعلی، مدرسه طالبیه، مسجد جامع و مدرسه صادقیه در این بازار دلیل بر پیشینه تاریخی این مجموعه می باشد.

بازر کنونی تبریز به دوره صفیه (اواخر زندیه) یعنی بعد از زلزله که در سال 1193 قمری روی داد و به عصر قاجار مربوط می باشددر زمان عباس میرزا نایب السلطنه ولیعهد قاجار که تبریز ولیعهد نشین و دارالسلطنه کشور گردید سراها، تیمچه ها، دالان ها و باز ارهای عالی تازه ای احداث شد و از هر سوی کشور حتی خارج از ایران، بازرگانان با کالاهی مختلف به سوی تبریز روی نهادند.

بازار تبریز با طاقها و گنبدهای بلند و آجری شامل بازار امیر، بازار کفاشان، راسته بازار، بازار حلاجان، سراجان، یمنی دوز بازار راسته کهنه، بازار صادقیه، بازار صفی، بازار میر ابوالحسن و چندین بازار دیگر است. در مجموعه این بازار، بزرگترین طاق ضربی ایران در تیمچه امیر و تیمچه مظفریه بنا شده است و سراها و دالانها و چهارسویها هستند که حجرات و مغازه های آنها مرکز داد و ستد عمده اجناس گوناگون داخلی و خارجی است.

سراها و تیمچه ها و دالانهای معروف دیگر بازار تبریز عبارتند از: سرای امیر، شیخ کاظم، حاج سید حسین، سرای میرزا مهدی، سرای خان، تیمچه حاج صفی علی، دالان و سرای شازدا (شاهزاده)، دالان میرزا شفیع، تیمچه ملک، سه تیمچه حاج شیخ و ده ها سرا و دالان دیگر. که بنا به ارزش و اهمیت تاریخی به یکی دو اثر معماری بازار تبریز اشاره می شود.

بازار صادقیه:

مجموعه بازار و چهارسو و یخچال صادقیه را میرزا محمد صادق فرزند صدرالدین محمد مستوفی در سال 1068 هجری قمری برای وقف به مسجد و مدرسه صادقیه احداث نمود.این بازار در زمان فتحعلیشاه  ویارنه و خراب شده بود که به دستور نایب السلطنه عباس میرزا، حکمران وقت تبریز به بازسازی آن همت گماشت.

تیمچه امیر:

تیمچه امیر یکی از شاهکارهای جالب معماری و باشکوه ترین تیمچه های مجموعه بازار تبریز به حساب می آید. بنای تیمچه را به میرزا محمد خان امیر نظام زنگنه نسبت می دهند که در زمان نایب السلطنه عباس میرزا ولیعهد فتحلیشاه به مقام امیر نظامی رسیده است.

این بنا در مجاورت میدان شهدا و اول بازار تبریز قرارگرفته و دارای طرحی هشت ضلعی با حُجرات دو طبقه می باشد. بر فراز این تیمچه بزرگترین گنبد آجری موجود در بازار استوار شده که دارای پاطاقهای مقرنس و کاربندیهای زیبایی است.

سرای امیر نیز جنب تیمچه امیر واقع و دارای فضای وسیع و درختکاری شده و حُجرات متعدد بازرگانی است. تیمچه و سرای امیر از دیرباز یکی از مراکز عمده تجارت قالی بوده و هست.

تیمچه مظفریه:

تیمچه مظفریه نیز یکی از زیباترین بخشهای بازار است که حاج شیخ محمد جعفر قزوینی تاجر و سرمایه دار سرشناس دوره ناصرالدین شاه آنرا در سال 1305 قمری ساخته و به مناسبت حضور مظفرالدین میرزا ولیعهد وقت در افتتاح، این تیمچه  بنام مظفرالدین میرزا، به تیمچه مظفریه نامگذاری شد.

ابنیه و آثار تاریخی استان آذربایجان شرقی :

مسجد علیشاه یا ارک علیشاه تبریز:

بنای ارک تبریز باقیمانده مسجدی است که در قرن هشتم هجری توسط تاج الدین علیشاه وزیر الجایتو ساخته شده است. قسمت جنوبی آن دارای طاقی بزرگ بوده که گویا به علت تعجیل در بنیان آن، فرو ریخته است.

عرض این بنا 30 متر و ارتفاع آن 26 متر است. عرض دیوارها 10 متر و داخل آنها مرکب از در دیوار عریض است که توسط طاقهایی به هم اتصال یافته است.

این بنا در دوران قاجاریه مبدل به انبار غلات و مخزن مهمات گردید و حصاری دور آن کشیده شد. بنای مزبور در دوران مشروطیت به دست مشروطه خواهان افتاد و در نتیجه باعث تقویت موضع آنان شد. در سالهای قبل از انقلاب تبدیل به باغ ملی یا گردشگاه عمومی شده بود.

هم اکنون در کنار این اثر باستانی مسجدی بزرگ بنا شده که امروزه بعنوان مصلای بزرگ شهر تبریز قابل استفاده می باشد.

مقبرة الشعرا:

کوی سرخاب تبریز که مقبرة الشعرا یا یادمان عرفا و شُعرا و ادبا و ارباب فضل و کمال در آن قرار دارد بین محلات ششگلان، سیلاب، رودخانه مهرانرود، دوه چجی و کوی عینالی ( عون بن علی ) واقع شده است.

گورستان قدیمی سرخاب یا مقبرة الشعرا که در قرنهای گذشته مدفن مشاهیر و ادبا و عرفا بوده و در حال حاضر به محدوده ای واقع در جنوب خیابان عارف و شرق خیابان ثقةالاسلام اطلاق میشود و آنچه مسلم است تا قرن هفتم هجری در کلیه کتب تذکره و شرح حال شعرای مدفون به نام مقبرةالشعرا یا حظیره الشعرا ذکر شده ولی اکنون از مزار بزرگان اثری باقی نمانده. و ظاهرا تحت تاثی عوامل طبیعی و قهر طبیعت و زلزله وحشتناک و سایر عوامل از میان رفته اند.

لیکن در شهریور ماه 1350 هجری شمسی طرح یادبود مقبرةالشعرا طراحی شده و به تدریج ساخته شد.که هم اکنون این مجموعه فرهنگی پذیرای مهمانان و گردشگران می باشد.

بنای یادمان و  یادبود مقبرة الشعرا به منظور بزرگداشت نام و یاد این مشاهیر بنا گردیده که در حال حاضر آرامگاه شاعر توانا و غزلسرای بزرگ معاصر و حافظ زمان استاد سید محمد حسین شهریار نیز می باشد.

پارک مقبرة الشعرای تبریز به عنوان یکی از جاذبه های معروف تبریز برای گردشگران داخلی و خارجی مطرح است. از عرفا و شعرا و بزرگانی که در مقبرة الشعرای تبریز مدفون هستند می توان از اسدی طوسی صاحب گرشاسب نامه، قطران تبریزی شاعر معروف قرن پنجم هجری و نخستین شاعر پارسی گوی آذربایجان، مجیرالدین بیلقانی از شعرای قرن ششم هجری و شاگرد خاقانی، خاقانی شروانی بزرگترین شاعر قرن ششم هجری، ظهیرالدین فاریابی، شاهپور نیشابوری، شمس الدین سجاسی، همام تبریزی، مغربی تبریزی، مانی شیرازی، شکیبی تبریزی یاد کرد.

کلیسای سنت استپانوس:

کلیسای سنت استپانوس در 16 کیلومتری غرب جلفا و به فاصله 3 کیلومتری کرانه جنوبی ارس و در روستای متروکه ای به نام دره شام قرار دارد.

نام کلیسا برگرفته شده از نام استپانوس شهید اول راه مسیحیت می باشد و به علت استقرار آن در روستای دره شام به این نام نیز خوانده می شود. این کلیسا در محوطه ای محصور از درختان و دره سرسبزی واقع شده و حصاری سنگی که بنا را احاطه نموده بارویی است بلند با هفت برج نگهبانی و 5 پشت بند استوانهای سنگی شبیه دژهای مستحکم دوره ساسانی و قرون اولیه اسلام است.

دروازه این بارو در وسط دیوار غربی تعبیه شده و دارای دری چوبی و آهن کوبی شده می باشد. در پایه های طرفین و طاق جناغی آن سنگتراش با حجاری های ظریف به کار رفته و نقش برجسته ای از حضرت مریم و کودکی حضرت عیسی  در پیشانی طاقنمای آن به چشم می خورد.

تصور نمی رود بتوان حق توصیف طرح های زیبا و جالب توجه این گنبد، نقش برجسته ها، سنگ نوشته ها، مجسمه ها، ظرایف هنری و معماری گنبد را در این مختصر ادا نمود.

از جمله تزئینات شگرف درون معبد سه نمازگاه سنگی انفرادی با حجاری های زیباست. یکی از این نمازگاه ها را در وسط محراب قرار داده اند و دو تای دیگر در طرفین شمالی و جنوبی و نمازخانه بزرگ و در محاذات همدیگر قرار گرفته اند. این نمازگاه ها از آثار دوره قاجار به حساب می آیند. دیری در کنار کلیسا وجود دارد که در چهار طرف آن اتاق هایی وجود داشته که طبقات فوقانی آن جهت استراحت مسافرین و زائرین و طبقه زیرین محل اصطبل چهارپایان آنان بوده است.

اخیرا کارهای مرمتی بسیاری جهت استحکام بخشی این بنا و آماده سازی آن برای بازدید جهانگردان توسط میراث فرهنگی آذربایجان شرقی صورت گرفته است و جاده سابق آن نیز به نحو مطلوبی تعریض و آسفالت گردیده است.

مسجد کبود:

این مسجد بنا به کتیبه سر درب آن به سال 870 هجری قمری و در زمان سلطان جهانشاه مقتدرترین حکمران سلسله قره قویونلویان که فردی زیبا پسند و شاعر نیز بوده بنا شده است. ساخت این مجموعه در این مکان تصادفی نبود. در واقع تداوم قداست محلی است که از گذشته ها وجود داشته است. تنوع و ظرافت کاشی کاری  و انواع خطوط به کار رفته و همچنین زیبایی و هماهنگی رنگ ها سبب شده است که به (فیروزه اسلام) شهرت یابد. در بالای سر در مسجد نام قدیم آن یعنی (عمارت مظفریه ) و نام کاشیکار و خطاط برجسته آذربایجانی قید شده است.

زلزله سال 1193 هجری قمری سبب فرو ریختن گنبدها و خرابی آن شده است که تا حدودی آن را مرمت کرده و هم اکنون قابل بازدید می باشد. در جوار مسجد قدیمی و تاریخی کبود پارک زیبایی احداث شده که تندیس شاعر معروف و بزرگ ایرانی به نام خاقانی شروانی در کنار درب ورودی این پارک می باشد که علاقمندان به بازدید از این مسجد در این پارک زیبا ساعتی را به استراحت و گردش می گذرانند.

برج خلعت پوشان :

در 10 کیلومتری شرق تبریز و یک کیلومتری جنوب جاده ترانزیت تبریز تهران و کنار جاده تبریز باسمنج در روستای کرکج برج آجری بلندی وجود داراد که به برج خلعت پوشان معروف می باشد.

بنای مزبور که از آثار دوره صفویه می باشد، در دوره قاجار در این بنا خلعت اعطایی پادشاهان بر دوش حاکمان و خدمتگذاران انداخته می شد.برج بصورت کثیرالاضلاع شانزده ضلعی و سه طبقه است. اضلاع شرقی ، غربی، شمالی و جنوبی بزرگتر  دارای درگاههای بلند هستند و اضلاع دیگر آن دارای طاق نماهای تزیینی می باشند. در طبقه سوم برج که سقفی ندارد، هشت دیوار کنگره دندانه ای ساخته شده است که در سقف باز بالای بام در مراسم مخصوصی استفاده می شده.

گنبد کبود :

سومین مزار از قبرهای پنج گانه مراغه که ( قبر مادر هلاکو ) نامیده میشود، برجی است کبود و زیبا به شکل منشوری ده وجهی. پهلوهای این برج دارای طاق نما و حاشیه کاری و دندانه است و در کناره آن پایه های ستون مانندی ساخته شد، این برج نظیر دیگر برجهای مقبره دار دو طبقه است.

قسمت پایین، سرداب مخصوص دفن میت، و بالایی اطاقی است مزین به گچ بری و کاشی نوشته. اطاق سقف بلندی دارد که گنبد آن فرو ریخته و قسمت اعظم گچبری و ترئینات و نوشته های آن نیز از بین رفته است.

گنبد سرخ :

از پنج مزار موجود در مراغه قدیمی ترین آنها، گنبد سرخ است که در آذربایجان بیشتر به ( قرمزی گنبد ) شهرت دارد. گنبد سرخ عمارتی است چهارگوش با سقفی گنبدی که بر مقرنس هایی که هنوز سالم مانده اند نهاده شده است.

کتیبه ها و نقوش هندسی از آجر سرخ تراشیده و کاشی مینایی رنگ بر بالای درگاه بنا کار گذاشته شده است. بر زمینه ای از گچ خاکستری این کتیبه ها نقوشی از گل و برگ گچ بری که اثری از رنگ آبی در آنها دیده می شود آراسته شده است. کتیبه های موجود نشانگر این است که بنا در زمان حیات عبدالعزیز ساخته شده است.

گنبد مدور :

گنبد مدور دومین مزار از قبرهای پنجگانه مراغه هست. این بنا برجی است مدور که از گنبد و سقف آن چیزی بر جای نمانده و مزاری کاملا ناشناخته است. ارزش بنا در این است که ترقی و تکامل نمای مینایی را طی دوران کوتاه، میان تاریخ احداثاین بنا و تاریخ ساخت گنبد سرخ نشان می دهد ، بنا که از آجر ساخته شده به سکوی بلندی از سنگ که سردابی در میان دارد نهاده شده است.

گنبد غفاریه :

این بنا در قسمت شمال غربی مراغه کنار رودخانه صافی چای واقع شده و تاریخ احداث آن در فاصله بین سالهای 725 تا 728 هجری قمری است. گنبد غفاریه بنایی مربع و آجری است که بر بالای سکویی سنگی و سردابه دخمه ای عمیقی استوار است. در چهار زاویه آن ستون هایی با نقوش لوزی پخ ساخته اند.

رصد خانه مراغه :

این رصد خانه در روی تپه ای در غرب مراغه قرار داشته است که در دوره هلاکوخان زیر نظر خواجه نصیر طوسی در شهر مراغه ساخته شد. امروز تنها پی های بخش های مختلف و بخشی از سدس سنگی آن باقی مانده است.

در سالهای اخیر گنبدی برای محافظت از بقایای این بنا بر روی بخشی از آن ساخته شده است. ساختمان اصلی این رصد خانه به شکل برجی استوانه ای ساخته شده بود. در ساختمانهای جنبی آن یک کتابخانه و محل اقامت کارکنان تشخیص داده شده است.

مقبره اوحدی مراغه ای :

رکن الدین اوحدی مراغه ای شاعر سده هفتم و هشتم ایران است. او در شهرستان مراغه زاده شد و مدتی در اصفهان مقیم بود. آرامگاه او در مراغه است و هم اکنون یک موزه دائمی در مقبره اوحدی دایر است. مقبره وی در باغی سرسبز واقع شده و سنگ قبر وی از سنگ کبود ساخته شده است و در کنار مقبره وی موزه اوحدی واقع گردیده است. اشیاء موجود در این موزه شامل ظروف سفالی ، سکه، کتابت ، ظروف مفرغی ، شیشه که کتیبه های باقی مانده از رصد خانه و سنگ قبور مربوط به دوران اسلامی است.

معبد مهری و مقبره ملامعصوم :

در حدود شش کیلومتری جنوب شرقی مراغه، روستایی به نام ورجوی قرار دارد، در کنار این روستا گورستان بزرگ قدیمی وجود دارد که تعداد زیادی سنگ قبر منقش به تصاویر تیر و کمان، نیزه، شمشیر و تبر بر روی قبور آن نهاده شده است.

مقبره ملامعصوم در کنار این گورستان واقع است. ورودی این مقبره راهروی بزرگی است که عرض دهانه ورودی آن به هفت متر میرسد. در انتهای راهروی سر پوشیده، ورودی مستطیل شکلی به عرض 180 متر وجود دارد که با عبور از آن، محوطه وسیع و جالبی نمایان می شود.

در سمت چپ راهرو نزدیک مدخل ورودی تالار بزرگ، اتاق چهار گوش کوچکی وجود دارد که در دل سنگ کنده شده، سقف این اتاق به صورت گنبد در صخره حفر شده و در وسط سقف نورگیری تعبیه شده است. در انتهای تالار بزرگ با عبور از یک طبقه، محوطه اصلی نیایشگاه شروع می شود که از یک اتاق دایره ای شکل تشکیل شده است.

به عقیده کارشناسان، محراب این نیایشگاه شباهت بسیار زیادی با طرح محراب بعضی از معابد مهری دارد و با توجه به وسعت این نیایشگاه، به نظر می رسد روزگاری معبدی با شکوه بوده و در شمار یکی از بزرگ ترین معابد مهری به حساب می آمد و از قسمت هایی چون محل تعویض لباس روحانیون، محل تعلیم گروندگان به آیین مهر، محل فعالیت های نجومی علمای مذهب مهر و بالاخره محل برگزاری مراسم مهرپرستان برخوردار بود. احتمالا در حدود قرن هشتم هجری در این معبد تغییراتی داده شده . بقعه ملا معصوم آن را به زیارتگاهی برای مردم منطقه تبدیل نمود.

قلعه و غار قیزلار قلعه سی :

قیزلار قلعه سی ( قلعه دختران ) یکی از مهمترین آثار تاریخی و طبیعی شهرستان مراغه است. این قلعه و غار در 20 کیلومتری جنوب غربی مراغه و در سمت جنوبی دره بسیار عمیق کوههای کوی داغ ( کوه کبود ) واقع شده است. در ارتفاعات پشت قلعه باقیمانده یک دیوار خشتی به چشم می خورد که از بقایای قلعه قدیمی است.

قلعه آوارسین :

قلعه آوارسین منسوب به دوره ساسانی تا قرن سوم هجری قمری است که در پنج کیلومتری سمت جنوب خدا آفرین و یازده کیلومتری جاده اهر-کلیبر واقع شده است. حمداله مستوفی بنای قلعه آوارسین را به ( بکربن عبداله ) از اصحاب حضرت رسول نسبت می دهد که به امر خلیفه ی دوم در سال 22 هجری به آذربایجان لشگر کشید. این قلعه دارای 5 برج مدور برای نگهبانی است و بلندترین برج آن به ارتفاع بیش از 800 متر از تَه دره، در جبهه غربی هنوز پابرجاست.

قلعه بابک :

مسیر قلعه بابک از نقطه ای در 8 کیلومتری کلیبر در جاده کلیبر به اهر شروع می شود. در این مکان هتل بابک قرار دارد که می توان از پارکینگ آن برای اتومبیل، استفاده نمود.از این نقطه تا قلعه، زمانی حدود 1/5 تا 2 ساعت در دل کوه ها و مراتع سرسبز منطقه ارسباران آذربایجان شرقی عبور میکنیم که هوای پاک و سبک آن بوی زندگی را به مشام میرساند. قلعه بابک در 60 کیلومتری شمال شهرستان اهر، در ارتفاعات غربی شعبه ای از رود بزرگ قره سو و در سه کیلومتری جنوب غربی کلیبر واقع است. اطراف این قلعه را دره های عمیق 400 تا 600 متری فراگرفته استو تنها از یک سوی قلعه راهی باریک وجود دارد.

با اینکه مسافت قلعه بابک سه کیلومتر بیشتر نیست اما راه آم دشوار است. هنگام عبور باید از کتل ها و گردنه ها گذر کرد، تا پس از سه ساعت کوه پیمایی به باروهای استوار رسید.

عظمت از فراز تیغ دره ها و کوه ها هر بیننده ای را مبهوت میکند. دورتا دور  دیواره های قلعه در عمق پانصد متری جنگلی از درختان آلو، انجیر، آلوچه، سیب، فندق، ذغال اخته و گردو وجود داردو نهرهای کوچک میان جنگل که که از ارتفاعات جاری است، از میان این درختان گذشته و به باغهای زراعی میرسند. پس از عبور از مسیر ابتدایی که پله گذاری شده، به دامنه های بالای کوه میرسیم، جایی میان ابرها.

در چشم انداز راست مسیرقلعه، سیاه چادر های بسیار دیده میشودکه محل زندگی ایلات شاهسون است. این مسیر رفته رفته مشکل تر میشود. پس از عبور از دامنه های ابتدای، صخره های بزرگ و کوچک پیش از آنکه به دروازه برسیم از معبری عبور میکنیم که به صورت دالانی از سنگ های منظم شکل گرفته است. معبر فقط گنجایش دو نفر دارد و تا باروی قلعه حدود دویست متر فاصله دارد. از همین نقطه است که سختی راه و ابهت قلعه، آدمی را دچار حیرت میکند.

بنای دژ که دو طبقه و سه طبقه میباشدپس از ورودی قرار گرفته است و پس از آن تالار اصلی وجود دارد که اطراف آن را هفت اطاق فرا گرفته، اطاقهایی که به تالار مرکزی راه دارند در قسمت شرقی دژ تاسیسات دیگری مرکب از اطاقها و آب انبارها ساخته شده است.سقف آب انبارها با طاق جناغی و گهواره ای استوار شده اند. محوطه داخلی آنها نیز بوسیله نوعی ساروج غیر قابل نفوذ گردیده و به هنگام زمستان از برف و باران پر شده و در تابستان هنگام مضایق و محاصره ها از آب آنها استفاده می شده است.

روستای کندوان :

کندوان روستایی تاریخی و کم نظیر است که در فاصله 22 کیلومتری جنوب شرقی اسکو در میان دره ای سرسبز و با صفا و کنار رودخانه پرآب قرار گرفته است. در انتهای جاده از پیچ جاده که میگذری ناگهان با یکی از شگفت انگیز ترین روستاهای ایران روبرو می شوی. فاصله روستای کندوان تا تبریز 62 کیلومتر است. این روستا چشمه آب معدنی مهمی به همین نام دارد که برای درمان بیماران کلیوی نقش بسزایی دارد که در داخل این روستا بصورت آب لوله کشی قابل استفاده برای ساکنین و مسافران می باشد.

روستای کندوان با خانه های هِرَمیش در دل صخره های سنگی و سخت کوه سهند و با پنجره های کج و کوله و رنگیش پیشینه ای هشت هزار ساله دارد.

روستایی که در طی قرن ها مأمن فرهادان گمنام کوه کنی بوده که بی نام و نشان این کوه های سربه فلک کشیده سهند را با دستانی خالی تراشیده اند تا امروز برای ما ایرانیان مظهر افتخاری به حساب آید که صاحب یکی از  شگفتیهای دنیا هستیم.

کندوان سومین روستای صخره ای جهان است که دوتای دیگر یکی کاپادوکیا ی ترکیه و دیگری داکوتای آمریکاست، اما این روستا تنها روستای صخره ای جهان است که هنوز مردم در آن ساکنند و زندگی در آن جریان دارد.

از بزرگترین جاذبه های توریستی این دهکده زیبا، هتل لاله کندوان است. این هتل سومین هتل صخره ای جهان است ، که باعث شده توریستهای زیاد خارجی و داخلی برای سکونت در این روستای آرام و در دل صخره ها به این هتل بیایند.