توسط : کوه نامه دماوند: مدخل‌هایی با حرف ک
کشتی نوح | کوه نامه دماوند
آورده اند که کشتی نوح بر کوه دماوند فرود آمده است. (ملگُونف: ص۱۲).
کلاه میر حسن: گیاهان کوه دماوند جلگه بته های خاردار و هیأت اکتشافی گراتس سال ۲۰۰۰)
آرش کمان گیر | کوه نامه دماوند
لقب آرش است و او پهلوانی بوده ایرانی، که تیر از آمل به مرو انداخته است و آن مسافت چهل روزه راه است (برهان) لقب آرش تیرانداز منوچهر بوده، که در مصالحه با افراسیاب از رویان مازندران تیر او به مرو رفت (آنندراج) لقب پهلوانی آرش نام و به طور افسانه گویند تیری از آمل به مرو پرتاب کرد که چهل روز مسافت میان آن دو شهر است. (ناظم الاطباء):
اگر خوانند آرش را کمان گیر
که از ساری به مرو انداخت یک تیر
(ویس و رامین ص (۲۷۳) (لغت نامه دهخدا)
کوتسی و کوه نامه دماوند
در سال ۱۸۴۳ میلادی برابر با ۱۲۲۲ خورشیدی «کوتسی» گیاه شناس اتریشی به قله ی دماوند صعود کرد.
کو دماوند؟ دماوند کجاست؟
«کوه دماوند» که از هر جای دیگر با برجستگی نمودار است از شهر دماوند دیده نمی شود. ایرانیان که جناس سازان بزرگی اند چون به شهر دماوند رسند به دنبال کوه گشته می گویند «کو دماوند؟» که به دو معنی است: 1- دماوند کجاست؟ 2- کوه دماوند. این کوه از شاه راهی که از دشت زیر دست می گذرد در شمال ۱۵ درجه باختری است مردم بر آنند که گاه از کوه دود بر می خیزد و از سولفوری که در دهانه های کوچک آتش فشان نزدیک پایه ی آن یافته می شود شاید بتوان دریافت که مخروط قله ی دهانه آتش فشان باشد گاه زلزله هایی سخت دماوند را می لرزاند.
در ماه ژوئن هنگام ماندن ما در آن جا زمین لرزهای سخت رخ داد و نه سال پیش از این زمین لرزه ها چندان سخت و پی در پی بوده که بسیاری از روستاهای مازندران به یک باره ویران گشته و مردم پیرامون بسیار هراسناک شدند. در تمام طول سال این کوه از برف پوشیده است. تنها رگه هایی انگشت شمار و دو پایانه ی قله ی کوه از برف تهی است. در بلندی هم چند آرارات نمی نماید اما شیب قله ی، آن بیشتر است کوه پایه ی دماوند در فراخی با پایه کوه آرارات برابر نیست.
ایرانیان امروزی که به ظاهر هیچ کدام نتوانسته اند به قله برسند، بر آنند که امیدی به گام نهادن بر آن نیست. کسانی که در پی یافتن سولفور تا بالاترین جای درخور عبور می روند، پیشتر یک دوره تمرین کرده خود را با خوردن سیر و پیاز تقویت می نزدیک پنج میلی به خط راست از دماوند دریاچه ای به ظاهر بر اثر آب شدن برف ها در دره ایی بی / راه بیرون شد پدید آمده که در بلندی بسیار بر فراز شهر دماوند در دل کوه های پر پرتگاه روبه روی تپه هاست.
کوه ها، بی بودن یک راه بیرون شد طبیعی، یک داغ آب در همه اطراف بیشترین اندوخته ی آب را در هنگامی که همه برف ها در بهار آب شده اند نشان می دهد.
از آن زمان باز ما دیدیم که میزان اب تنها در اثر بخار شدن، چند پا کاهش یافته است برخی از سالخوردگان دماوند که می گفتند که هر گاه آب های این دریاچه بیشتر از حد معمول کاهش یابد آب بسیاری از چشمه های پیرامون شهر خشک می شود محیط دایره ی این دریاچه یا آبگیر که آبی سخت گوارا و سردی برآن دارد یک و نیم میل است بسیار ژرف است و در زمستان ها ابش یخ می بندد. اگر آب آن در ابیاری ناحیه به کار می رفت ارزشی بسیار داشت اما اینک سرزمین های پیرامونش یک باره سترون است و تا فاصله ی چند میل کسی در آن ها نیست.
در سی و یکم اوت مراسم «عید» یا جشن ویژه ی دماوند برگزار شد. این عید که پیوندی با اسلام ندارد در خور توجه است. آیین های آن یادآور مرگ ضحاک ستمکاره ی بلند آوازه تازی نژاد است و آن جشن شادی همگانی است که همه ی مردم شهر دماوند در روستای پیرامون در آن شرکت جسته سوار بر اسب قاطر و چارپایان دیگر در دشت ها گرد آمده بارگی هایشان را چهار نعل می تازند و نعره هایی بلند می زنند. شب هنگام پر فراز بام های خانه ها آتش می افروزند و سراسر برزن های شهر را چراغانی و آذین بندی می کنند.
(سفرنامه ی جیمز موریه، سفر دوم ایران- ارمنستان- آسیای کوچک ۱۸۱۶-۱۸۱۰ میلادی، ترجمه ابوالقاسم ،سری، چاپ اول: سال ۱۳۸۶ص، ۳۹۴ تا ۳۹۶).
کوه چند منظره
ویلهام آیلرز (۱۹۸۸) نام دماوند را مورد بررسی قرار داده و از ابتدای دوره ی ساسانی شواهدی را آورده که دنباونت «Dunbavant» یا «دنباوند» به معنای «کوه چند منظره» یا «کوه چند قیافه» « The Mountain of meny Face» بوده است. (آثار تاریخی دماوند، تألیف: ناصر پازوکی طرودی، ناشر: اداره کل میراث فرهنگی تهران سال ۱۳۸۱ ص ۳۲).
