توسط : 
وجه تسمیه دماوند
در خصوص وجه تسمیه دماوند باید گفت که کلمه ی دماوند مرکب از دو کلمه است یکی دما به (فتح اول) و یا «دما» به (کسر اول) و دیگری کلمه ی «وند».
الف) کلمه ی دما:
در وجه تسمیه دماوند این کلمه به فتح دال بر وزن هوا، به معنی دم و نفس در فرهنگ ها ضبط گردیده و چون بخارها و دودهایی که از کوه دماوند بر می خیزد بدین جهت بدان دماوند گفته اند(به فتح دال) که مراد از آن کوه صاحب نفس و دم باشد و این صحیح ترین معنی کلمه ی دماوند است، چون تطابق حقیقی با وضع طبیعی این آتش فشان خاموش دارد.
کلمه ی دما (به کسر دال) در فرهنگ ها به معنی رودخانه هم به کار رفته و اگر ما دماوند را (به کسر دال) بگوییم، معنی آن می شود کوه صاحب رودخانه ولی چون به علل طبیعی گرمای درونی این کوه و کمبود بارندگی در فلات ایران، رود معروف و بزرگی از این کوه جاری نیست، این وجه تسمیه چندان صحیح نمی باشد.
ب) کلمه ی وند:
این کلمه از پسوندهایی است که کمتر در زبان فارسی استعمال شده است و این کلمه به معنی ظرف و صاحب و دارنده، در کلمات دماوند الوند دولت وند، دادوند به کار رفته است. (کلمه ی نهاوند معنی جداگانه یی دارد) در همه ی این کلمات این پسوند به معنی صاحب و دارنده می باشد در کلمه ی الوند «آله» به معنی عقاب و «وند» به معنی دارنده است، یعنی کوهی که دارای عقاب است و چون «آله» در یک موضوع دیگر که «الموت» باشد.
درباره ی کوه استعمال شده، نتیجه گرفته می شود که در کلمه ی الوند «وند» حتماً به معنی دارنده «آله» معنایی غیر از عقاب نمی دهد و دولت وند هم به معنی دارای دولت است که اکنون آن را دولت مند می گوییم (با پسوند مند). در کلمه ی نهاوند «نه» به کسر اول به معنی شهر و «آوند» به معنی ظرف است. البته این کلمه وجه تسمیه ی دیگری هم دارد که از موضوع ما خارج است.
ضمناً چنانچه این کوه را به نام «دناوند» بخوانیم به جهت شباهتی که با کوه دنای فارس دارد صحیح نیست چون کلمه ی وند به معنی شبیه استعمال نشده که بگوییم دناوند یعنی شبیه به دنا از طرفی در تشبیه، چیز بزرگ را به کوچک تر تشبیه کنند. باید دنا را به دماوند تشبیه کرد نه برعکس در بعضی از کتب جغرافیایی نوشته اند که از جهت نزدیکی این کوه با شهرستان دماوند به این نام خوانده شده است.
با توجه به وجه تسمیه ی دماوند صفت صاحب دم و نفس را به شهری دادن صحیح نیست، بلکه باید گفت شهرستان دماوند را به سبب نزدیکی با این کوه دماوند گفته اند. نام شهرستان دماوند از کتاب نزهت القلوب ص ۲۰۱ پشیان به کسر (ب) ذکر گردیده و در قدیم آن را چنین می خوانده اند و نام کنونی آن جدید است.
بعضی به این کوه، کوه سلیمان گفته اند چون سلیمان پیامبر و پادشاه قوم یهود بوده و ارتباطی به مردم ایران ندارد، این نام هم به نظر صحیح نمی آید در چند مورد نام سلیمان به کوه ها و مناطق داده شده که باید نام های دیگر بدان ها می نهادند، از جمله ناحیه ی تخت سلیمان در آذربایجان و قله تخت سلیمان در منطقه ی علم کوه.
والتر کوشل: عکاس و عضو تیم پژوهشگران کشور اتریش و پیمایش و دورزنی قله ی دماوند از آب گرم، برخلاف عقربه ی ساعت در ژوئن سال ۲۰۰۰.
کتاب دماوند بلندترین کوه ایران، نخستین پژوهش جامع، علمی و فرهنگی درباره ی گران کوه دماوند.
