توسط : 
قله دماوند در روایت های تاریخی | صعود گروه سرهنگ محمد صادق خان قاجار:
در سال ۱۸۵۷ میلادی برابر با ۱۲۳۶ خورشیدی در دوازدهمین سال سلطنت ناصرالدین شاه و در ایام جشن تولدش، نخستین صعود مستند ایرانی در قرون اخیر به قله دماوند توسط محمد صادق خان قاجار، سرهنگ توپ خانه، مصطفی قلی خان یاور توپ خانه و میرزا فتح اله پسر نصیرالملک (وزیر اوقاف) و عسگر خان برادر صاحب جمع انجام شد که از امتیازات مهم زیر برخوردار است.
- اولین صعود مستقل و مستند ایرانیان در قرون اخیر به قله ی دماوند انجام گرفته.
- نخستین راهیان قله چنان از وسعت فکر بهره داشته اند که اندیشه ی کاوشگرانه ی آنان در بلندترین نقطه ی کشور، چون کاشفین بزرگ در جستجوی حیات بوده است. در آن شرایط سخت موجود زنده «کرم یخ» یافته اند که در حقیقت مرتفع ترین محیط زیست کشور را شناسایی و کشف نموده اند.
- اولین کاوشگران ایران اند که اطلاعات قابل توجه و مقبولی از دهانه آتش فشان ارائه کرده اند.
- کوه نوردان کشورمان ضمن صعود به قله، برای نخستین بار شخصاً ارتفاع دماوند را به میزان ۶۶۱۳ ذرع تعیین و ثبت نموده اند، این ارتفاع با اختلاف کم مطابقت دارد با ارتفاعی که موسیو نیکلا اهل روسیه در سال ۱۸۶۰ میلادی به مقدار ۶۶۳۶ متر تعیین نموده، به هر حال مهم است که چنین کاری، آن هم در یک قرن و نیم قبل توسط کوه نوردان ایران انجام شده است. روزنامه ی وقایع اتفاقیه نیز در آن زمان چنین گزارش داد:
«شاگران علم هندسه، حسب الحکم نواب اشرف اعتضاد السلطنه، به جهت تعیین ارتفاع قله ی دماوند، روز هجدهم محرم از تهران، سوهانک، کتل امام زاده هاشم، آب گرم با ده نفر بلد روانه ی کوه دماوند شده در کمال صعوبت شب را در بارگاه به سر برده اول طلوع فجر حرکت کرده به بند حکیم صاحب رسیدند، این بندی است که چهار سال قبل یکی از حکمای فرنگ، به آن مکان رفته و از آن جا تجاوز نتوانست بکند.
در همین جا سه نفر از بلدها بد حال شده نتوانستند بیایند، بامداد ۷ نفر بلد دیگر به هر نحو بود به بامشی بند رسیده و از بامشی بندبه قدر هزار قدم به استراحت رفته به اول دودکوه میرسد، در آن جا بخار رقیقی متصاعد است.
در آخر دودکوه زاغه هست کم وسعت به قدر سه قدم گود و به فاصله ی صد قدم دورتر زاغه ی دیگری هست از زاغه ی اول بزرگ تر و از هر دو بخار متصاعد است، پشت زاغه ی دوم گودالی است حوض مانند آبش ترش مزه و در میان آب کرم های سفید نازک به هم می رسد و بالای کوه جائیست وسیع و وسط آن گودالی است بزرگ، سه سمت قله برف دارد و یک سمتش که معدن گوگرد است و بخار دارد بی برف است، در آنجا زیاده از پنج دقیقه زیستن میسر نشد.
دو ساعت و نیم به غروب به منزل و در نهایت سرعت و آسانی به قریه ی کرنا در پای کوه وارد شدند.» کوه نوردان ضمن تعیین ارتفاع نقاط متعدد، نقطه جوش آب را رأس قله ی دماوند ۷۹ درجه سانتی گراد تعیین کردند.
دومین صعود مستقل ایرانیان در دو قرن اخیر به قله دماوند (اولین صعود از بخش شمالی به قله) و نخستین شبمانی آنان بر فراز بام کشور از نوادر رویدادهای کهن تاریخ کوهنوردی جهان به شمار می رود شبمانی اول بار به قله دماوند متعلق به تامسون انگلیسی است در سال۱۸۳۶ میلادی برابر با سال ۱۲۱۵ خورشیدی که ۲۹ سال پیش از صعود به قله ماترهورن در کشور سوئیس انجام گرفته است.
