اسک دماوند

دهکده ی اسک دماوند در دره ی هراز و در یک زمین کوهستانی و سنگی واقع شده. در گذشته به دلیل شرایط دشوار زندگی فقط در فصل بهار و تابستان مردم در دهکده زندگی می کردند اما زمستان به قشلاقهای خود در دشت مازندران میرفتند.

یکی از علمای اهل بلد، وجه تسمیه ی آنجا را چنین تقریر کرده، اسک در فرس قدیم به معنی متعفن است، چون تشکیل این آبادی به واسطه ی آبهای معدنی متعفن است موسوم به اسک شد، اما آنچه نزدیک به دهن می باشد، این که اصل این اسم، اشک باشین معجمه بوده، بعد آن را معرب کرده، سین تلفظ کرده اند، مثل سوس که معرب شوش است و مناسبت این که اشک اول پادشاه اشکانیان که بعد از غلبه ی اسکندر، در جبال طبرستان متواری شد.

چون این مکان نقطه ی سخت صعب و معتبر بود، شاید اشک و اشکانیان در بدو سلطنت و خروج بر سلاطین یونانی بعد از اسکندر همینجا را مأمن خود قرار داده بودند و به اسم آنها معروف شده. (روزنامه قدیم ایران، ش397 و 398، ص 1590 و 1593 کتابخانه جمهوری اسلامی ایران )

اسک از طرف شمال محدود است به کوهی دیواره مانند با تقریباً بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ سوراخ مغازه شکل دست کند که شاید دخمه ی اموات زرتشتیان ساکن قدیم محل بوده است .

اسک  :

در دامنه یکی از قله های دماوند است و ساحل یمین رود هراز. آب و درخت وافر دارد و در نزدیکی آن آثار ایوان عالی و برابر آن قبه ای مرتفع است به ضخامت صد ذراع، که گویند از بناهای قباد پدر انوشیروان است و آن مشتمل بر ۱۵۰۰ خانه است و در خارج آن قبور عده ای از صحابه و تابعین که در جنگهای ایران و عرب کشته شده اند می.باشد. (لغت نامه دهخدا)